واژه نامه علوم غریبه

مقدمه

علوم غریبه از دیرباز بخشی شگفت‌انگیز و ناشناخته از میراث علمی و فرهنگی بشر بوده است. این علوم، در کنار علوم ظاهری مانند ریاضیات و پزشکی، بیشتر با امور باطنی و ماورایی سروکار دارند و معمولاً در موضوعاتی چون دعا، طلسم، باطل‌السحر، شناخت اسرار اعداد و حروف و نیروهای پنهان عالم به‌کار می‌روند.

یکی از مهم‌ترین نیازهای پژوهشگران، علاقه‌مندان و حتی عموم مردم، شناخت دقیق اصطلاحات رایج در این حوزه است. بسیاری از این واژه‌ها در متون قدیم و کتب ادعیه تکرار شده‌اند اما معنای آن‌ها برای مخاطب امروزی روشن نیست.

در این واژه‌نامه کوشیده‌ایم پرکاربردترین اصطلاحات علوم غریبه را گردآوری و به‌صورت ساده و روان توضیح دهیم؛ از شاخه‌های اصلی مانند «هیمیا و ریمیا» گرفته تا اصطلاحات رایج دعانویسی، باطل‌السحر، نقش و اوفاق.

هدف ما این است که خواننده پس از مطالعه این بخش، تصویری روشن‌تر از مفاهیم پایه‌ای علوم غریبه داشته باشد و در مسیر مطالعات خود با ابهام کمتری روبه‌رو شود.

شاخه های اصلی علوم غریبه

۱. کیمیا

علم دگرگونی اجسام و عناصر.

هدف اصلی: تبدیل فلزات کم‌ارزش مثل مس و سرب به طلا و نقره.

بعدها در شیمی جدید ریشه‌های علمی پیدا کرد (مثل علم متالورژی و شیمی معدنی).

در معنای باطنی: تغییر و تکامل روح انسان، تبدیل نفس خام به روح کامل.

۲. لیمیا

علمی مربوط به تسخیر قلوب و تصرف در اراده‌ی انسان‌ها.

معمولاً با طلسمات، جداول، بخورات و عزائم همراه است.

در منابع شرعی اگر برای فساد و تسلط ناحق استفاده شود، حرام است.

نمونه‌ی مشهور: طلسم محبت یا بستن زبان.

۳. هیمیا

علمی که بر پایه‌ی ترکیب اسماء الهی، آیات قرآن و حروف در جداول (اوفاق) شکل می‌گیرد.

بیشتر در دعانویسی شرعی و نوشتن حرزها و دعای باطل سحر به‌کار می‌رود.

اگر با آداب صحیح انجام شود، یکی از سالم‌ترین شاخه‌های علوم غریبه است

۴. سیمیا

علمی مربوط به ایجاد صور خیالی و تأثیر بر حواس بیننده.

مثال: کسی چیزی را ببیند که وجود خارجی ندارد.

در متون قدیمی به آن “چشم‌بندی” هم گفته می‌شود.

شباهت‌هایی با شعبده و تردستی دارد، اما ریشه‌اش در علوم باطنی است.

۵. ریمیا

علمی که به کارگیری نیروهای پنهان در اشیا و ارواح مربوط می‌شود.

بیشتر در ساخت طلسمات و اعمال خارق‌العاده کاربرد داشته.

نمونه: حرکت دادن شیء از راه دور یا ایجاد اثر در اجسام با استفاده از موکّل.

اصطلاحات رایج در دعانویسی و اعمال شرعی

۱. دعا

دعا، نیایش و تضرع بنده به خداوند متعال است تا نیازها و مشکلاتش برطرف شود. در دعانویسی شرعی، دعا اساس تمام اعمال است و باید با ایمان، نیت خالص و رعایت آداب شرعی انجام شود. دعا می‌تواند باطل سحر، گشایش رزق، رفع گرفتاری و آرامش قلبی را به همراه داشته باشد.

۲. دعانویسی شرعی

دعانویسی شرعی علمی است که بر پایه آیات قرآن، ادعیه مأثور از اهل‌بیت و اذکار معتبر انجام می‌شود. یک دعانویس شرعی باید هم علم کافی داشته باشد، هم تقوا و توکل بر خدا. اعمال غیرشرعی، سوءاستفاده یا وعده دادن نتیجه صددرصد، جزء دعانویسی واقعی محسوب نمی‌شود.

۳. حرز

حرز دعایی است که برای حفاظت فرد در برابر بلاها، دشمنان و چشم‌زخم نوشته می‌شود. حرز معمولاً بر روی کاغذ، پوست یا فلز نوشته شده و همراه فرد نگه داشته می‌شود. مشهورترین نمونه آن، حرز امام جواد (ع) است. حرز تنها در صورتی اثرگذار است که به روش شرعی و با ذکر صحیح نوشته شود.

۴. تعویذ

تعویذ مشابه حرز است اما بیشتر برای رفع بیماری، چشم‌زخم و خطرات خاص استفاده می‌شود. معمولاً در قالب نوشته یا تکه‌ای کاغذ کوچک همراه فرد قرار می‌گیرد. تعویذها باید حتماً از منابع معتبر شرعی گرفته شوند و از نوشته‌های خرافی و غیرمجاز پرهیز شود.

۵. عزائم

عزائم دعاها و اذکاری هستند که برای دفع ارواح خبیثه، جن، یا باطل کردن سحر به کار می‌روند. عزائم معمولاً حالت «امر و نهی» دارند و خواندن صحیح آن‌ها نیازمند علم و تقوا است. تفاوت اصلی عزائم با دعا، در ماهیت دستوری آن است؛ دعا حالت درخواست و تضرع دارد، اما عزائم حالت فعال و تأثیرگذاری مستقیم بر نیروهای غیبی دارند.

۶. اوفاق(جداول عددی)

اوفاق، جداولی هستند که با ترکیب حروف و اعداد ساخته می‌شوند. این جداول معمولاً بر اساس اسماء الهی، آیات قرآن یا دعاهای معتبر تنظیم می‌شوند و خواص خاصی دارند؛ مثل جلب محبت، افزایش رزق یا دفع بلا. اوفاق باید فقط با اصول شرعی و علمی نوشته شود و در غیر این صورت استفاده از آن مشروع نیست.

7. بخورات (کندر، اسپند، صندل، کافور و …)

بخورات مواد خوشبو هستند که هنگام انجام دعا یا نوشتن تعویذ استفاده می‌شوند. هدف از بخور، پاکسازی فضا، تقویت اثر معنوی دعا و ایجاد آرامش ذهنی و روحی است. استفاده از بخورات باید مطابق سنت و آداب شرعی باشد و هر نوع عمل خرافی یا سحرآمیز ممنوع است.

مفاهیم مرتبط با سحر و باطل السحر

۱. سحر

تعریف: سحر عملی است پنهانی که با هدف تأثیرگذاری بر ذهن، جسم یا زندگی افراد انجام می‌شود و معمولاً غیرشرعی و حرام است.

انواع سحر:

سحر محبت (غیر شرعی): برای جلب محبت یا تسخیر قلب دیگران.

سحر جدایی یا دشمنی: برای ایجاد اختلاف میان افراد.

سحر بیماری یا ضرر مالی: برای آسیب زدن به جسم یا زندگی شخص.

ویژگی‌ها: سحر معمولاً از طریق نوشته‌ها، طلسمات، جادوهای باطل و بعضاً احضار نیروهای غیرالهی انجام می‌شود.

۲. باطل‌السحر

تعریف: اعمال یا دعاهایی که برای از بین بردن اثرات سحر و طلسم انجام می‌شوند.

روش‌ها: خواندن آیات قرآن (مثل آیةالکرسی، معوذتین، سوره حمد)

نوشتن و همراه داشتن حرز یا تعویذ شرعی استفاده از دعاهای مأثور از اهل‌بیت

هدف: پاکسازی فرد از اثرات سحر، بازگرداندن آرامش و سلامت جسمی و روحی.

۳. طلسم

تعریف: نوشته‌ها، اشکال یا اشیایی که با اعداد و یا اشکال هندسی تلفیق شده و به‌طور غیرشرعی برای ایجاد تأثیر بر زندگی یا ذهن دیگران به کار می‌روند.

تفاوت با دعا: طلسم مبتنی بر اعداد و اشکال هندسی و … هستند اما دعا به صورت متن لحاظ می شود.

اخطار شرعی: استفاده از طلسم غیر شرعی و سحر از نظر اسلام حرام است و ممکن است برای فرد و جامعه آسیب داشته باشد.

۴. جادو

تعریف: جادو عملی است که فرد برای تأثیرگذاری بر دیگری با استفاده از سحر، طلسم، موجودات غیرمرئی یا نیروهای غیرالهی انجام می‌دهد و در مراحل انجام آن اغلب از اعمال شر و منفی و عزیمت های شیطانی و یا نجاسات استفاده میشود.

ویژگی: همیشه با قصد تغییر یا کنترل دیگران همراه است و شرعاً ممنوع است.

۵. شعبده

تعریف: نوعی هنر نمایشی و سرگرمی که با ایجاد توهم یا تأثیر بر حواس بیننده انجام می‌شود.

تفاوت با سحر: شعبده علمی نیست و معمولاً هیچ ریشه‌ی باطنی ندارد؛ بیشتر جنبه سرگرمی و تردستی دارد.

۶. نقش و اوفاق در باطل‌السحر

در باطل‌السحر، از نقش‌ها، اوفاق و لوح‌های شرعی استفاده می‌شود.

روش استفاده: نوشتن حرز یا دعای باطل‌السحر بر روی کاغذ، فلز یا سنگ و همراه داشتن آن.

ویژگی مهم: این اعمال تنها زمانی مشروع و مؤثرند که با آیات قرآن و اذکار معتبر انجام شوند.

۷. تأکید شرعی

تنها روش مطمئن برای دفع سحر و طلسم، دعای الهی و حرزهای شرعی است.

هرگونه عمل غیرمجاز یا استفاده از نیروهای غیرالهی، نه‌تنها بی‌اثر است، بلکه آثار منفی خواهد داشت.

اصطلاحات مربوط به اعداد و حروف

۱. اوفاق (وفـق)

تعریف: جداولی شامل ترکیب حروف و اعداد که با هدف‌های خاص ایجاد می‌شوند.

کاربرد: جلب محبت، افزایش رزق، حفاظت، دفع بلا و تقویت دعا.

ویژگی شرعی: باید بر اساس قرآن و اذکار معتبر نوشته شود و هرگونه استفاده غیرمجاز از آن حرام است.

۲. نقش

تعریف: نوشتن اسامی، اشکال یا حروف خاص روی کاغذ، فلز یا سنگ با هدف ایجاد اثر معنوی.

مثال شرعی: نوشتن بسم‌الله، آیةالکرسی یا اسماء الهی بر انگشتر، لوح یا سنگ.

کاربرد: حفاظت، دفع بلا، افزایش رزق و تقویت دعا.

۳. لوح

تعریف: متنی شامل حروف، اعداد یا آیات قرآن که روی فلز، سنگ یا چوب حک می‌شود.

کاربرد: برای حفاظت، دفع سحر، برآورده شدن حاجات و تقویت اثر دعا.

توجه: لوح باید حتماً با آیات و ادعیه معتبر نوشته شود.

۴. مجربات

تعریف: دعاها یا اعمالی که از طریق تجربه و امتحان بزرگان و علما تأثیر آن‌ها ثابت شده است.

کاربرد: در کنار اوفاق و لوح‌ها، برای برطرف کردن مشکلات زندگی، افزایش رزق و رفع بلا یا گشایش در امورات استفاده می‌شوند.

۵. اعداددر علوم غریبه

تعریف: اعداد در علوم غریبه برای ایجاد هماهنگی و اثرگذاری بر انرژی‌ها و روح انسان استفاده می‌شوند.

کاربرد: محاسبه اوفاق تعیین زمان مناسب برای دعا یا عمل شرعی ایجاد تعادل بین نیروهای معنوی

ویژگی: استفاده از اعداد باید با اصول شرعی و علمی انجام شود و بدون آگاهی از قواعد، اثرگذار نیست.

۶. حروف و جفر

تعریف: علم جفر به تحلیل و ترکیب حروف و اعداد برای کشف اسرار و تأثیرگذاری معنوی گفته می‌شود.

کاربرد: جفر به تحلیل و ترکیب حروف و اعداد می‌پردازد تا ارتباطات پنهان میان اشیاء، زمان و انسان‌هامشخص شود.

از طریق جفر، برخی بزرگان علوم غریبه قادر بودند به رویدادهای آینده یا شرایط افراد پی ببرند، البته این موارد همیشه تابع اراده الهی است و نه وسیله‌ای برای پیشگویی قطعی.

موجودات و نیرو های ماورایی

جن: موجودات نامرئی از آتش که ممکن است مؤثر یا مضر باشند.

همزاد: روح یا موجود همراه انسان از تولد که می‌تواند نقش محافظتی یا تأثیرگذار داشته باشد.

موکّل: فرشته یا موجود نوری مأمور اجرای اثر دعا و حفاظت از فرد.

عفریت: جن بسیار قوی و سرکش که ممکن است تأثیرات منفی داشته باشد.

ملَک (فرشته): موجود نورانی الهی که مأمور امور خیر و هدایت انسان‌ها است.

نتیجه گیری

شناخت اصطلاحات علوم غریبه نه‌تنها به درک متون قدیمی و ادعیه کمک می‌کند، بلکه به ما نشان می‌دهد که این دانش‌ها چگونه در طول تاریخ با فرهنگ و باورهای مردم پیوند خورده‌اند. البته یادآوری این نکته ضروری است که بهره‌گیری از این علوم باید با رعایت تقوا، شریعت و پرهیز از خرافه همراه باشد تا در مسیر صحیح و الهی قرار گیرد.