سحر و جادو: از پیداش تا دیدگاه ادیان و قرآن کریم
- مقدمه:
- سحر و جادو در لغت:
- تعاریف سحر و جادو:
- تاریخچه سحر و جادو:
- نقطه شروع سحر و جادو:
- سحر و جادو در مصر:
- سحر و جادو از دیگاه غرب:
- سحر و جادو در قرون وسطی:
- سحر و جادو دوره رنسانس:
- سحر و جادو در اسلام:
- سحر و جادو در دین یهود:
- سحر و جادو در ادبیات داستانی:
- سحر و جادو در روایات:
- دیدگاه فلسفی درباره سحر و جادو:
- سحر و جادو در عصر حاضر:
- امورات ملحق به سحر و جادو:
- دیدگاه امام خمینی در مورد سحر و جادو:
- اشاره قرآن به سحر و جادو:
- سوالات متداول:
- نتیجه گیری:
مقدمه:
سحر و جادو اغلب به عنوان عقاید و اعمالی توصیف میشوند که قادر به دستکاری نیروهای طبیعی یا ماورا الطبیعه هستند. این مفاهیم معمولاً مستقل از مذهب و علم در نظر گرفته میشوند و در ادیان و فرهنگهای مختلف جا افتادهاند.
افرادی که به این کارها مشغول هستند، جادوگر نامیده میشوند. در فرهنگ اروپای غربی، جادو معمولاً با نگرشهای بیگانه و غیرعلمی ارتباط دارد، نشان از یک تفاوت فرهنگی قدرتمند است. در قرون گذشته، روشنفکران غربی عمل جادوگری را به عنوان نمایانگری از ذهنیت بدوی و مرتبط با گروههای حاشیهای در جامعه تلقی میکردند.
در داستانها، جادوگران میتوانند افراد را طلسم کنند، جادوهای دیگر را خنثی کنند و حتی در شکل و ظاهر افراد و اشیاء تغییراتی ایجاد کنند. در تخیلات داستانسرایان، آنها این کارها را اغلب با خواندن ورد، بهرهگیری از نیروهای فراطبیعی، یا ترکیبات مختلف اجسام انجام میدهند.
در تاریخ و فرهنگهای گوناگون، به جادو و جادوگری اشارات زیادی شدهاست. در دوران قدیم، معتقد بودند که جادوگران با شیاطین در ارتباط هستند و از نیروهای آنها برای آسیب زدن به مردم استفاده میکنند. در میانه قرون گذشته، اعتقاد به وجود جادوگران خوب و بد به وجود آمد و اعتقاد بر این بود که آنها در یک نبرد با یکدیگر هستند. این باورها باعث شکلگیری ایدئولوژیهای فرهنگی شد که جادوگران را به عنوان موجودات مضر تصویر میکردند.
سحر و جادو در لغت:
واژه “جادو” از واژهٔ پهلوی “jâdug” گرفته شده است. در زبان پهلوی و نوشتههای کلاسیک فارسی، این واژه به معنای شخص جادوگر است. عملی که جادوگر انجام میدهد، “جادوی” نامیده میشود، که به معنای جادوگری است. در زبان عربی نیز واژهٔ “سِحْر” به معنای جادو استفاده میشود و جادوگر را “ساحر” نامیده میشود.
در زمانهای گذشته، واژههایی نظیر “افسون” نیز به عنوان مترادف با جادو استفاده میشدند. اما امروزه، معمولاً افسون به معنای طلسم یا وردهایی که برای طلسم استفاده میشوند، به کار میرود.
علاوه بر این، در ادبیات فارسی، عبارت “جادو جَنبَل” یا “جنبل و جادو” به عنوان یک تعبیر تحقیرآمیز برای جادو استفاده میشود. همچنین، در داستانهای فارسی، از عبارت “اَجّی مَجّی لا تَرَجّی” به عنوان نمونهای از ورد جادوگران استفاده میشود.
در زبان انگلیسی، کلمات “magic”, “mage”, و “magician” از لاتین “magus” گرفته شدهاند و در اصطلاحات فارسی به معنای جادوگری استفاده میشوند. این اصطلاح از زبان پروتو هندو-اروپایی گرفته شده و از قرن اول قبل از میلاد به بعد، در مفاهیم مختلف در ادبیات و فرهنگ غربی به کار رفته است.
از قرن نوزدهم به بعد، دانشگاهیان در رشتههای مختلف از اصطلاح “جادو” به عنوان یک ابزار برای توصیف باورها و اعمال مختلف استفاده کردهاند. این اصطلاح در مفاهیم مثبت و منفی متعددی به کار رفته و موضوع تحقیقات و بحثهای مختلفی را تشکیل داده است.
تعاریف سحر و جادو:
اختلاف در تعاریف سحر باعث شده تا برخی از کارها در یک تعریف به عنوان سحر در نظر گرفته شوند، در حالی که در تعاریف دیگر به عنوان سحر شناخته نشوند. به طور کلی، تعاریف سحر به صورت زیر هستند:
- تعریف اول: گفتار، نوشتار، رُقیه یا هر عملی که در بدن، قلب یا عقل فرد سحر شده (مسحور) تأثیر بگذارد؛ بدون آنکه ساحر با او تماس پیدا کند. این ممکن است سبب قتل، بیماری، جدایی میان زن و شوهر، کینه و دشمنی یا پیدایی محبت شخصی به دیگران گردد.
- تعریف دوم: تعریف اول با اضافه استخدام فرشتگان، جنیان و شیاطین جهت کشف امور پنهان و درمان فرد جنزده و احضار ارواح و تعلّق دادن روح به بدنی که آمادگی پذیرش آن را دارد.
- تعریف سوم: ایجاد کارهای خارقالعاده که منشأ آن یا تأثیرات نفسانی است، یا بهرهگیری از فلکیات یا در آمیختن قوای آسمانی با قوای زمینی یا استعانت از ارواح بسیط (فرشتگان، اجنه و شیاطین).
- تعریف چهارم: کاری که پدید آمدن امری را در پی داشته و منشأ آن پنهان و غیر متعارف باشد؛ اما ممکن است برخی از عملیات این تعریف شامل آثار خارقالعاده نیز شوند.
- تعریف پنجم: مطلق ایجاد چیزی که دارای آثار شگفت، شبیه کرامات باشد؛ بدون استناد به امور حسی یا شرعی، و ممکن است برخی از این اعمال به استخدام فرشتگان، احضار و تسخیر جنیان و ارواح باشند.
- تعریف ششم: انجام دادن عملی خارقالعاده از راههای باطل و غیر مشروع به منظور زیان رساندن به کسی.
- تعریف هفتم: آنچه بر اثر چیرگی حالتی بر حس بینایی یا شنوایی موجب پیدایی چیزی در وهم شود، بدون آنکه واقعیت داشته باشد؛ به عبارت دیگر، سحر چشمبندی و نوعی نیرنگ است.
- تعریف هشتم: دانشی که به کار بستن آن، موجب پیدایی ملکهای نفسانی در فرد شود و او را بر ایجاد کارهای شگفت با اسباب ناپیدا توانمند سازد.
در نهایت، نقطه اشتراک همه تعاریف این است که سحر مواردی هستند که پنهان و غیر متعارف انجام میشوند.
تاریخچه سحر و جادو:
در بینالنهرین باستان، جادو به عنوان یک فرمول پزشکی و مقابله با فالهای شیطانی استفاده میشد. جادوی دفاعی یا مشروع در این فرهنگ، با استفاده از لعاب و اعمال تشریفاتی انجام میشد که هدف آن تغییر واقعیتهای خاص بود. معتقد بودند که جادو و سحر تنها دفاع ممکن در برابر شیاطین، اشباح، و جادوگران شیطانی است.
آیینهای مختلفی در بینالنهرین برای دفاع از خود در برابر جادوگران شیطانی انجام میشد. از نذورات به نام “کیسپو” که در مقبره شخص باقی میماند تا امید دلجویی به آنها برسد، استفاده میشد. در صورت عدم موفقیت، مجسمه ای از فرد متوفی گرفته و در خاک دفن میشد تا خدایان روح را ریشه کن کنند.
همچنین، برای مقابله با جادو و سحر، مردم بینالنهرین باستان از جادوگران خود استفاده میکردند. آنها نه تنها به عنوان شعبده بازها بلکه به عنوان متخصصان در هنرهای جادویی نیز شناخته میشدند. از جمله روشهای مجازات برای جادوگران، آیین معروف به “مقلو” یا “سوزان” بود که شامل سوزاندن تصویری از جادوگر در شب برای محاکمه و سپس سوزاندن پرواز را میشد.
همچنین، آیینهای جادویی در بینالنهرین باستان برای پاکسازی از گناهان نیز وجود داشت. یکی از این آیینها به نام “Šurpu” یا “سوزاندن” شناخته میشد. در این آیین، افراد طلسم گناه خود را به اشیا مختلف مانند نوار خرما یا پیاز منتقل میکردند و سپس این اشیا را میسوزاندند تا از گناهان پاک شوند.
در کنار این موارد، بینالنهرین باستان از جادو به عنوان یک ابزار درمانی و پزشکی نیز استفاده میکردند. پزشکان با استفاده از فرمولهای جادویی و درمانهای دارویی، سعی در بهبود بیماران داشتند. حرفه جادوگران به عنوان یک شغل مورد توجه و احترام قرار داشت و آنها به عنوان مشاوران پادشاهان و رهبران بزرگ خدمت میکردند.
در کل، جادو در بینالنهرین باستان نه تنها به عنوان یک ابزار مقابله با جادوگران شیطانی بلکه به عنوان یک جنبه از فرهنگ و زندگی روزمره مردم در زمینههای مختلف مورد استفاده قرار میگرفت.
نمونه ای از اعمال جادویی با کاسه های آغشته:
کاسه دلمه یا کاسههای جادویی، به عنوان مجموعهای از مفروضات مشترک در مورد علل شر و چگونگی جلوگیری از آن در جادوی محافظ اولیه شناخته میشوند. این کاسهها اصطلاحاً به نام “کاسه دلمه” یا “کاسه جادویی” نیز شناخته میشوند و در مناطقی از خاورمیانه، به ویژه در بینالنهرین فوقانی و سوریه (که اکنون عراق و ایران هستند)، در طول قرنهای ششم تا هشتم بسیار مورد استفاده قرار گرفتهاند.
این کاسهها به عنوان جزء اصلی اعمال جادویی و محافظتی معتبر بودهاند و معتقد بودهاند که با دفن آنها به صورت رو به پایین، شیاطین و نیروهای شریر را میتوان کنترل کرد و از ورود آنها به محیط زندگی جلوگیری کرد. این کاسهها معمولاً در زیر آستانهها، حیاطها، در گوشه خانههای تازه فوت شده و حتی در گورستانها قرار میگرفتند.
تاریخچه و استفاده از کاسههای جادویی در محافل مذهبی و مراسمی نقش مهمی داشته است. این کاسهها نه تنها به عنوان وسیلهای برای دفع شر و شیاطین مورد استفاده قرار میگرفتند بلکه به عنوان نمادهایی از قدرت معنوی و حفاظت معنوی نیز تلقی میشدند.
زیرمجموعه کاسههای تزریق نیز در عمل جادویی یهودیان و مسیحیان مورد استفاده قرار میگیرند. این اشیا به عنوان نمادهایی از اعتقادات دینی و مفاهیم متروکه به دست میآیند و در انجام اعمال جادویی معین به کار میروند.
در مورد کاسههای شعله آرامی، آنها منبع مهمی از دانش در مورد اعمال جادویی یهودیان هستند و نشاندهنده تاثیرات فرهنگی و مذهبی در اعتقادات و عملکردهای جادویی میباشند.
نقطه شروع سحر و جادو:
در زمان حضرت سلیمان (علیهالسلام)، گروهی از افراد به سحر و جادوگری مشغول شدند. حضرت سلیمان تمام مواد مرتبط با این امور را جمعآوری کرد و در یک مکان خاص نگهداری کرد. پس از درگذشت حضرت سلیمان، این افراد آن مواد را بیرون آوردند و شروع به ترویج سحر نمودند. آنها ادعا کردند که سلیمان پیغمبر نبوده و تمام امور خارقالعاده او ناشی از سحر و جادوگری بوده است. این ادعاها باعث شد که برخی از بنیاسرائیل از ایمان به او منحرف شده و به سحر اعتقاد آوردند.
این داستان نشاندهنده سوءاستفاده افراد از مفاهیمی چون سحر و جادوگری به منظور ترویج اهداف شخصی و تحت تأثیر قرار دادن جوامع است. این افراد تلاش کردند با تفسیرها و تعبیرهای خود، مقام پیغمبر سلیمان را کمرنگ کرده و او را به نحوی تشویش بخش به تصویر کشیدهاند.
به عنوان یک گفتگوی متقابل، این داستان به ما یادآوری میکند که همواره باید با دید هوشمندانه به مسائل نگاه کرده و از دانش و اطلاعات به نحوی استفاده کرد که با اصول اخلاقی و ارزشهای انسانی همخوانی داشته باشد. اسلام همچنین تأکید دارد که اطلاعات و دانش به نحوی مورد استفاده قرار گیرد که با اصول اخلاقی و اهداف انسانی سازگار باشد.
سحر و جادو در مصر:
مصر باستان (Kemet) با دین و فرهنگ پرکار و پویا خود، سحر و جادو را به عنوان جزء ناپذیر از زندگی مردم خود در نظر گرفت. در زبان مصری، این قدرت جادویی با نام “heka” یا “هکا” شناخته میشد و به عنوان خدای آن تلقی میشد. متون مختلف مصری نیز این اعتقادات را با مزهای غنی و متنوعی به ما منتقل کردهاند.
هکا به عنوان یک نیروی خیراتبخش در نگاه مصریها ظاهر میشد. در کتاب Merikare آمده است که این نیرو به بشریت هدیه داده شده تا از ضربه وقایع جلوگیری کند. هکا همچنین به عنوان ابزاری برای حفظ ترتیب در جهان و تأسیس عدالت اجتماعی در مصر باستان مطرح بود.
استفاده از هکا نه تنها به عهده کشیشان باسواد بلکه توسط کشاورزان بی سواد و گلهداران نیز انجام میشد. اصلیترین اصل هکا بر قدرت کلمات برای ایجاد و به وجود آوردن چیزها متمرکز بود. این قدرت کلمات به عنوان ابزار اصلی خالق در ایجاد جهان آشکار تلقی میشد.
در مصر باستان، متون هرمی به عنوان تابوت شناخته میشدند که در دیوارهای داخلی هرم اوناس، فرعون نهایی سلسله پنجم مصر، قرار داشتند. این متون حاوی طلسمها و دعاهای مورد نیاز فرعون برای زنده ماندن در زندگی پس از مرگ بودند. به این نوشتهها به عنوان “متون هرمی” یا “تابوت شناخته” میشد و به عنوان محافظت برای حق امتیاز پس از مرگ فرعون خدمت میکرد. همچنین، جادوها و طلسمها به صورت محرمانه در داخل مقبرههای سلطنتی نوشته میشدند.
در مراسم دهان دهان، که آخرین مراسم برگزاری میشد، کشیشان ابزارهای جادویی مختلف را بر روی بدن متوفی قرار میدادند تا به او توانایی دیدن، شنیدن، چشیدن و بو دادن در زندگی پس از مرگ را میبخشیدند. این مراسم نیز جزء باورها و اعتقادات فرهنگی مصر باستان بود.
سحر و جادو از دیگاه غرب:
از دیدگاه غرب، سحر و جادو در طول تاریخ مختلفی مورد بررسی و تفسیر قرار گرفتهاند. در دورههای مختلف، نگرشها نسبت به جادو و سحر از ترس و هرج و مرج تا تکامل علمی و فرهنگی تغییر کردهاند. در زیر، به چند نگرش مختلف نسبت به سحر و جادو در دیدگاه غربی اشاره میشود:
- دیدگاه مذهبی و ترس از جادو: در دوران کهن، کلیسا و قدرتهای دینی معتقد به وجود جادو و سحر بودند و آن را به عنوان فعالیتی شیطانی و ضددینی توصیف میکردند. افرادی که به جادوگری مشتبه بودند، ممکن بودند به عنوان جادوگران یا جادوکاران شیطانی شناخته شوند و مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
- دیدگاه تاریخی و جادو به عنوان علم: در دوران رنسانس، با ظهور علم و تفکر منطقی، برخی از علمای غربی شروع به دیدن جادو به عنوان یک نوع علم مخفی و مرتبط با قوانین طبیعت شدند. آنها جادو را به عنوان یک مجموعه از دانشها و فنونی دیدند که میتواند بر اساس قوانین طبیعی و مشاهدات علمی ادرار کند.
- دیدگاه فرهنگی و هنری: در برخی دورهها، جادو به عنوان یک جنبش هنری و فرهنگی تلقی شد. برخی از هنرمندان و نویسندگان جادو را به عنوان یک عنصر از خلق و خوی خودشان، یا یک ابزار برای انتقاد اجتماعی و فرهنگی به کار بردند.
- دیدگاه مدرن و انکار وجود واقعیت جادو: با پیشرفت علم و روشهای تجربی، جادو و سحر به تدریج از دیدگاههای علمی توضیح پذیر نشدند و به عنوان باورهای مذهبی یا فولکلوری تلقی شدند. این دیدگاه منفی ترجیحاً در جامعههای مدرن برجسته شده است.
دیدگاه غرب در زمینه سحر و جادو:
در نهایت، دیدگاهها نسبت به جادو و سحر در غربیها به شدت متغیر بوده و به عوامل فرهنگی، تاریخی، و اجتماعی بستگی دارد. از یک سو، ممکن است به عنوان یک فرهنگ و هنر مورد ارزشگذاری قرار گیرد، و از سوی دیگر، ممکن است به عنوان یک باور مذهبی یا خطری برای جامعه مورد انکار و رد شود.
عقاید جادویی در اروپای غربی در طول تاریخ مرتباً تحت تأثیرات مختلف قرار گرفتهاند و در مختلف دورهها و فرهنگها ظهور کردهاند. در عصر باستان روم، جادو به عنوان یک علم عجیب و غریب مطرح بود و تحت فشارهای دینی و افکار یکتاپرستی قرار گرفت.
منابع مختلفی از جمله پاپیروسها به زبانهای مختلف گواهی میدهند که فعالیتهای جادویی در مناطق مختلف از جهان باستان، از جمله مصر و بینالنهرین، رایج بوده است. این فعالیتها شامل استفاده از کلمات جادویی، عصاهای شعبده بازی، حلقههای جادویی، نشانههای رمزآلود و مدیومهای روحی بودهاند.
استفاده از کلمات جادویی با ادعای داشتن نیروی فرمان دادن به ارواح نقش مهمی در جادوگری داشت. عصاهای شعبده بازی و ابزارهای سنتی نیز برای انجام جادویی مورد استفاده قرار میگرفتند. حلقههای جادویی نیز برای دفاع از جادوگر در مقابل ارواح یا احضار ارواح به کار میرفتند.
نشانههای رمزآلود و تفکر sigil نیز در جادوگری به کار میرفتند و برای برانگیختن یا زنده کردن روحها مورد استفاده قرار میگرفتند. همچنین، مدیومهای روحی نیز جزء اجزایی از فعالیتهای جادویی بودند و بسیاری از جادوگران از بچهها به عنوان مدیومهای روحی استفاده میکردند.
در دوره امپراتور جولیان روم، که با تأثیرات مسیحیت مقابله میکرد، فعالیتهای جادویی نو-افلاطونی به خصوص در پرده کرامات (theurgy) تا حدی احیا شد. این فعالیتها به عنوان یک نوع ارتباط با ارواح و دنیاهای ماوراطبیعی مورد توجه قرار گرفت.
سحر و جادو در قرون وسطی:
نویسندگان قرون وسطایی در زمینهٔ جادو و سحر فعالیت متنوعی داشتند. از طریق آثار شان، میتوان به مفاهیم مختلفی از جادو و تأثیر آن بر جامعه و فرهنگ اشاره کرد. به عنوان مثال، داستانهایی از جادو و قدرتهای خارقالعاده در داستانهای قهری و ملهم اوایل قرون وسطایی ظاهر میشوند. این داستانها معمولاً به صورت شفاف یا نهان در آثار ادبی و افسانههای آن دوره حضور دارند.
نویسندگانی مانند جاکوبو دِ وُراجینی و سزار هیترباک با آثاری مانند “داستانهای طلایی” و “گفته گوهای جادویی”، جوانب مختلف جادو و سحر را در قالب داستانهای دینی و قهری مطرح کردند. این داستانها نقشی در ترویج ایدههای مذهبی و فرهنگی داشته و تأثیر گذار بر نگرش جامعه نسبت به جادو و عجایب بودهاند.
همچنین، مفهومهایی مانند تعویذها، کتابهای جادویی (grimoire)، و شیطانشناسی در آثار نویسندگان قرون وسطایی به چشم میخورد. این مفاهیم معمولاً در زمینه جادوگری و طلسمسازی قرار داشتند و تأثیر مستقیمی بر علم و مذهب دارند.
در زمینهٔ نجوم، نام نجومدانانی مانند جوهان دو ساکربسکو و گوییدو بوناتی برخاسته است. این نویسندگان، در اروپا و انگلستان به تحقیقات نجومی پرداخته و مفاهیمی از این حوزه را در آثار خود معرفی کردهاند.
در مجموع، آثار نویسندگان قرون وسطایی نقش مهمی در شکلگیری نگرشها و باورهای مردم نسبت به جادو و سحر ایفا کردند و به تأثیرگذاری در فرهنگ و ادبیات آن دوران پرداختند.
سحر و جادو دوره رنسانس:
رنسانس و انقلاب صنعتی، از یک سو اومانیسم و جادوگری آیینی را دوباره به میان آوردند، اما از سوی دیگر، با ظهور علم گرایی و تغییرات در زمینههای علوم و فلسفه، به سرعت تأثیر گذار شدند. هرمسیسم و جادوگری آیینی مثل هرمس تریسم و دیگر افلاطونیسمهای نو افلاطونی، در این دوران به عنوان یک راه حل معنوی و مستقل از مذاهب سنتی جلب توجه کرد.
با این حال، علم گرایی و توسعهٔ علوم تجربی، به ویژه شیمی و فیزیک، به مرور زمان به جایگزین کیمیاگری و آیینهای جادوگری گذاشتند. این تحولات در علم و فلسفه، به ویژه با رهایی از دیدگاههای بطلمیوسی در مورد جهان و پیشرفت تئوری جرم، تأثیرات زیادی داشتند.
رفرماسیون پروتستان نیز تأثیرات خود را بر جادوگری گذاشت. تعدادی از مذاهب پروتستانی، با به سوال بردن عقاید دینی و تغییرات در مناسک، به جادوگری و جادوی آیینی مخالف شدند. الهیات جدید پروتستانی، بیشتر به اهداف دینی تمرکز داشت و تفاوتهای فلسفی جدیدی را با جادوگری آیینی به وجود آورد.
در عین حال، فعالیتهای جادویی عامه مردم نیز ادامه داشت. گروههایی که در بریتانیا به جادوگری مشغول بودند، به ویژه مردم حیلهگر و نیرنگ باز، از تنوع وسیعی از علوم، فلسفه، و گونههای مختلف جادوگری بهره میبردند. این فعالیتها از ستارهشناسی گرفته تا افسانهها و فولکلور، و از جادوی مسیحی تحریف شده تا نیازهای مشتریان را برآورده میکردند.
سحر و جادو در اسلام:
در اسلام، نگرش به سحر و جادو بسیار واضح و محکم است. قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (صلىاللهعلیهوآله) به شدت خلاف هرگونه عمل جادو و سحر قرار دادهاند.
آیه 102 سوره بقره (آیه 2:102) از قرآن که مربوط به حادثه افکار و سحر موسی (علیهالسلام) است، موضوع جادو را بیان میکند. در این آیه آمده است: “وماكانوامؤمنينَحتّى تيَأكُلَوا منْسَأتَينِ فَصَالوهَا”، به معنای “و آنها مؤمن نشدند تا از دروغ های دو جادوگر نخوردند.” در این آیه، جادوگرانی به نام هاروت و ماروت نقش داشتهاند که افسانه مرتبط با آنها در قرآن آمده است.
پیامبر اسلام (صلىاللهعلیهوآله) نیز احادیثی دارد که به خطرات جادو اشاره دارند. احادیثی که افراد را از تماشای عمل جادوگران و شرک در چنین عملی منع میکنند.
در اسلام، سحر و جادو به عنوان عملیه نامشروع و باطل تلقی میشود و توصیه میشود که افراد از هرگونه ارتباط با چنین عملیاتی دوری کنند. اسلام تأکید دارد که توکل به خدا، دعا و اعمال نیکو کلید رزق و رفاه است و نیازی به اعتماد به جادو یا سحر نیست.
در کل، اصول اسلام به تأیید نیکوکاری، ایمان به خدا، و اجتناب از هرگونه فعل منافی اخلاق اسلامی میپردازند، از جمله فعل جادو و سحر.
اسلام نه تنها به وجود جادو و جادوگری اعتقاد دارد بلکه این مسئله را یک گناه و عمل ناپسند و منافی اصول اسلامی میداند. در قرآن کریم، به جادو و جادوگران به عنوان افرادی که با شیاطین همکاری میکنند و تعلیم جادو به مردم را انجام میدهند اشاره شده است.
بنابراین، در اسلام به انجام جادو و هرگونه فعل منافی اخلاق اسلامی تأکید شده و از این کارها استرس بیشتری گذاشته شده است. اسلام توصیه میکند که افراد از هرگونه ارتباط با جادو و جادوگران دوری کنند و به جای آن به تقوا، دعا، و توکل به خداوند متعال روی بیاورند.
دربارهٔ دجال هم که اسلام به وجود این فرد بداند که با استفاده از جادو و شعبده بازی به مردم فریب میدهد و در امور حکومتی خلل و فساد ایجاد میکند. این نکته نشان از تأکید اسلام بر مبارزه با تمامی شکلهای فساد و بدرفتاری دارد.
سحر و جادو در دین یهود:
در ادیان یهودیت، سحر و جادو نیز مورد توجه و بررسی قرار گرفتهاند. تورات یهودیان، که به عنوان کتاب مقدس یهودیان شناخته میشود، نکاتی در مورد جادو و سحر ذکر کرده است. در دین یهود، اعتقاد به وجود جادو و جادوگری نیز وجود دارد و این امور به عنوان نهی از اصول ایمانی در نظر گرفته میشوند.
به عنوان مثال، در کتاب شموت (Shemot)، بخشی از تورات، داستان مواجهه موسی با جادوگران فرعون را روایت میکند. در این داستان، موسی با استفاده از نیروهای الهی، عجایب و معجزاتی به نمایش میگذارد که جادوگران فرعون نمیتوانند آن را تداوم دهند.
همچنین، تورات به احکام و مقرراتی پیرامون جادو و جادوگری اشاره دارد و اعتقاد به خداوند و اجتناب از این اعمال به عنوان بخشی از ایمان یهودیان تلقی میشود.
در کتب تفسیر تورات و نیز در ادبیاتهای یهودی، بررسیها و توضیحات بیشتری دربارهٔ این مسائل ممکن است آمده باشد. همچنین، مذاکره دربارهٔ جادو و سحر در ادبیات و تراث یهودی در طول تاریخ، پژوهشگران را به بررسی عمیقتر این مسائل هدایت کرده است.
سحر و جادو در ادبیات داستانی:
در دنیای داستانهای هنرهای رزمی ووشیا چین، جادو و جادوگری موضوعات رایجی هستند. در این داستانها، جادوگران به وسیله قدرتهای فوقالعاده و مهارتهای خاص خود، اغلب با استفاده از اسلحههای جادویی، در مقابل دشمنان خود ایستادگی میکنند. قهرمانان با قدرتهای جادویی میتوانند حرکات و افکتهای خاصی را انجام دهند که در مبارزات و صحنههای اکشن تاثیرگذارند. این جنبه از داستانهای هنرهای رزمی معمولاً با عناصر خیالپردازی و جادو ترکیب میشود تا تجربهی یک دنیای فانتزی و مهارتهای خیالی را برای خوانندگان و تماشاگران ایجاد کند.
در ادبیات داستانی، یک دسته از جادو به عنوان ابزار پلات عمل میکند. در این نوع داستانها، جادو یک منبع شیء مصنوع جادویی و طلب برای به دست آوردن آن محسوب میشود. از زمانهای هومر و آپولیوس گرفته تا اثرات جدیدتر مانند جام مقدس از ادموند اسپنسر یا هری پاتر از جی.کی. رولینگ، جادو به عنوان عنصر مهمی در توسعه داستان و شخصیتها به کار گرفته میشود.
در داستانهایی مانند میانهزمین از J.R.R. Tolkien، نیروهای جادویی ممکن است به غیر-انسانها تعلق داشته باشند. حتی قهرمانانی همچون آراگورن که دستهایشان شفابخش هستند، ممکن است خون جن یا پری را در خود داشته باشند. در بسیاری از داستانها، نیروهای جادویی به گروه خاصی از انسانها تعلق دارد و این گروه اغلب تحت تعقیب قرار میگیرد. به عنوان مثال، داستانهایی مانند هری پاتر یا دنیای Lord Daray از نویسندگانی چون J.K. Rowling یا Rendell Garet.
در مقابل، داستانهای Discworld از تری پراچت از یک رویکرد متفاوت به جادو استفاده میکنند. در این داستان، جادو نیروی اصلی است و مانند نیروهای طبیعی مانند جاذبه و الکترومغناطیس در دنیای ما عمل میکند. عرصه جادویی در این داستان به سیستمهای متفاوت و اجزاهای خاص خود تقسیم میشود، و جادوگران نیاز به آموزش دارند تا از قدرتهای خود به درستی استفاده کنند.
بنابراین، در ادبیات داستانی، جادو به عنوان یک ابزار برای توسعه داستان و ایجاد جهانهای فانتزی استفاده میشود. این عنصر به نوعی از عقاید و اعمال واقعی نویسنده خطور میکند و در تعامل با شخصیتها و داستان بازی میکند.
سحر و جادو در روایات:
سحر و جادو در روایات:
عیسی بن شقفی به دیدار امام صادق (علیهالسّلام) آمد و اعلام کرد که یکی از جادوگران بوده و در برابر اجرای سحر مزد میگرفته است. او ادعا کرد که از کارهای سحر خود استفاده میکرده و از آن زندگی میکرده است. سپس با توبه به دیدار امام صادق (علیهالسّلام) آمده و از امام پرسیده که آیا راه نجاتی برای او وجود دارد؟
امام صادق (علیهالسّلام) به او پاسخ داد: “توبه کن و ادامه نده؛” به این معنا که از ادامه اجرای سحر خودداری کند. این حادثه نشاندهنده این است که توبه و دوری از سحر، به فرد میتواند راه نجاتی باشد.
همچنین در روایات دیگر ذکر شده که آموختن و آموزش سحر و جادو حرام است و کسی که این کار را انجام دهد، به عنوان کافر شناخته میشود و رابطه او با خداوند قطع میشود. حتی از نزدیکی به سحر و جادو به هر شکلی، جلوگیری میشود و به عنوان یک اقدس و حرام شناخته میشود.
روایات به دست آمده از اهلبیت (علیهمالسّلام) نشان میدهند که ساحران در جامعه اسلامی با سختی مورد قبول قرار میگیرند و افکار اسلامی نسبت به این نوع اعمال منفی و پلید منفی است.
همچنین در روایات آمده که ساحران مسلمان باید مجازات شوند ولی ساحران کافر در شرایط خاصی کشته نمیشوند، زیرا کفر از سحر اعظم است و این دو به هم پیوند خاصی دارند.
دیدگاه فلسفی درباره سحر و جادو:
علامه طباطبایی (رحمةاللهعلیه) در تفسیر آیه ۱۰۱ سوره بقره به بررسی پدیدههای خارقالعاده پرداخته و میفرماید که بسیاری از این پدیدهها از نظر ظاهری خارقالعاده به نظر میآیند، اما در اصل از اسباب و علل طبیعی و معمولی برخاستهاند.
او به مثالهایی از افرادی اشاره میکند که با تمرین و عادت، کارهایی خارقالعاده انجام میدهند. برخی از این کارها ممکن است باعث تعجب و حیرت افراد شود اما توسط افراد ماهر و متخصص، اسباب و علل طبیعی آنها قابل تفسیر است.
علامه طباطبایی همچنین به نقد افرادی که ادعا به انجام اعمال خارقالعاده دارند ولی در واقعیت از نیروی اراده و تمرین استفاده میکنند، پرداخته و این موضوع را با تلقین و اعتقاد قوی به مطلبی خاص توجیه کرده و به نوعی خودتان را قانع کنید که آن چیز حاضر است.
در آخرین قسمت، علامه طباطبایی به پدیدههایی اشاره میکند که نمیتوان آنها را با اسباب و علل طبیعی توجیه کرد، مانند پیشگوییهایی که نسبت به آینده انجام میشود، ایجاد محبت و عداوت، حرکت اشیاء با نیروی اراده و اموری از این دست. این موارد نشان میدهد که نه تمامی پدیدههای خارقالعاده با اسباب طبیعی قابل توجیهاند و نه تمامی آنها بر اساس اعتقاد و اراده انجام میشوند.
در آخرین بخش، علامه طباطبایی به آزمایشی اشاره میکند که نشان میدهد چگونه تلقین و اعتقاد به چیزی میتواند در ذهن انسان تاثیرگذار باشد و چگونه اراده قوی میتواند اثراتی را ایجاد کند که به نظر خود انسان واقعی به نظر بیاید. این نشان میدهد که نقش عقاید و اراده در ایجاد پدیدههای خارقالعاده حائز اهمیت است.
به طور کلی، علامه طباطبایی تأکید دارد که تمامی پدیدههای خارقالعاده نمیتوانند با اسباب طبیعی توجیه شوند و در برخی موارد نیاز به نیروی اراده و اعتقاد قوی دارند.
سحر و جادو در عصر حاضر:
در عصر حاضر نیز مفاهیمی که قبلاً به نام سحر و جادو میشناخته میشدند، در قالب علوم و فنون مختلف وجود دارند. این علوم و فنون میتوانند در زمینههای مختلفی از جمله پزشکی، روانشناسی، فیزیک، شیمی، و حتی تکنولوژی اجتماعی به کار گرفته شوند. اما همانند گذشته، استفاده نادرست و سوءاستفاده از این علوم میتواند به نوعی به عنوان سحر محسوب شود.
برای مثال، استفاده از تکنیکهای هیپنوتیزم و همچنین تأثیرگذاری بر افکار افراد از راه ارسال اطلاعات و تصاویر تلهپاتی و ارسال افکار از فاصله دور، اگر به منظور کنترل یا فریب افراد به کار رود، میتواند به عنوان یک نوع سحر در نظر گرفته شود.
استفاده از علوم و فنون به منظور خیرات و بهبود شرایط زندگی افراد ممکن است قابل قبول باشد، اما اگر به منظور فریب و تغییر گمراهکننده در عقاید و رفتارها به کار گرفته شود، میتواند محسوب به سحر شود. در واقع، اصطلاح “سحر” امروزه ممکن است به تدابیری اطلاق شود که باعث فریب و تحت تأثیر قرار دادن افراد شده و با اصول اخلاقی مغایر باشد.
امورات ملحق به سحر و جادو:
- سحر و جادوگری با استفاده از خواص فیزیکی و شیمیایی: در دستهای از داستانها، سحر و جادوگری به معنای استفاده از خواص ناشناخته فیزیکی و شیمیایی اجسام ظاهر میشود. این داستانها توضیح میدهند که ساحران در گذشته با استفاده از موادی مثل جیوه و ترکیبات مختلف، اقدام به انجام امور خارقالعاده میکردند.
- استفاده از خواب مغناطیسی و تلهپاتی: در دسته دیگری از متون، سحر به تلهپاتی، هیپنوتیزم و مانیهتیزم ملحق میشود. در این مفهوم، سحر به استفاده از قدرتهای روحانی و اثرگذاری بر افکار افراد اشاره دارد.
- جلب ارواح و تسخیر آنها: برخی متون اشاره دارند که سحر شامل جلب و تسخیر ارواح میشود. این ارواح ممکن است به عنوان فرشتگان یا جنها نمایان شوند.
- کهانت و قیافهشناسی: در برخی موارد، سحر به تنجیم و پیشبینی امور آینده نیز ارتباط داده میشود. این ارتباط ممکن است از طریق نشانهها، مقدمات، و اسبابی که بر زمان وقوع امور استدلال میکنند، بیان شود.
- سحر و جادو به عنوان ادعا و فریب: در برخی داستانها، سحر و جادو به عنوان ادعا و فریب افراد مطرح میشود. افرادی که ادعا میکنند از قدرتهای فراطبیعی برخوردار هستند و این ادعاها را برای تسلط بر دیگران به کار میگیرند.
این مفاهیم نشاندهنده تداخل و تعدد درکها و باورها در مورد سحر و جادو در متون مذهبی و فلسفی هستند.
دیدگاه امام خمینی در مورد سحر و جادو:
بنا به نقل از امام خمینی در “تحریرالوسیله”، او به تعریف سحر به شرح زیر میپردازد: «المراد به ما یعمل من کتابة او تکلّم او دخنة او تصویر او نفث او عقد ونحو ذلک یؤثّر فی بدن المسحور او قلبه او عقله، فیؤثّر فی احضاره او انامته او اغمائه او تحبیبه او تبغیضه ونحو ذلک.» به این معنا که جادوگری از طریق نوشتن، گفتار، دودزدن، تصویرسازی، نفس دادن، گره زدن و موارد مشابه صورت میگیرد. این عملیات باعث تأثیر در بدن فرد مورد سحر قرار میگیرد، از جمله تأثیر بر قلب و عقل او. این تأثیرات ممکن است در احضار فرد، ایجاد خواب، بیهوشی، تغییر در دوستی یا دشمنی و سایر اثرات مشابه تأثیر بگذارد.
حکم تکلیفی سحر و جادو:
امام خمینی در “تحریرالوسیله” بیان میکند: «عمل السحر وتعلیمه وتعلّمه و التکسّب به حرام.» به این معنا که انجام عملیات سحر و آموزش و یادگیری آن، و همچنین کسب درآمد از آن، از نظر اسلام به عنوان حرام محسوب میشود. او همچنین توضیح میدهد که رجوع به یک ساحر برای ابطال سحر، موجب جواز رجوع به ساحر نمیشود، مگر اینکه امری اجتنابناپذیر و واجب باشد و حفظ نفس یا واجب دیگری بر آن موقوف باشد. اگر اهمیت واجب دیگر مانع نشود، انسان میتواند به سحر و جادو متوسل نشود. اما اگر سحر را به منظور باطل نمودن ادعاهای نبوت یاد بگیرد، این امر اشکالی ندارد و چهبسا ممکن است واجب باشد.
اشاره قرآن به سحر و جادو:
در قرآن کریم، چندین حادثه مرتبط با سحر و جادو ذکر شده است. یکی از مهمترین این حوادث، رقابت میان پیامبر موسی (علیهالسلام) و ساحران فرعون است.
- موسی و ساحران فرعون: در سوره طه، داستان میان حضرت موسی علیه السلام و ساحران فرعون آمده است. ساحران با سحرهای خود سعی کردند تا مردم را فریب دهند و اعتقاد آنها را به خدا و حضرت موسی علیه السلام زیر سوال ببرند.در نهایت به پیروزی حضرت موسی علیه السلام و ستایش مخلوقات از خداوند منجر شد.
- آیه ۶۵ سوره طه:قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِمَّآ أَن تُلۡقِيَ وَإِمَّآ أَن نَّكُونَ أَوَّلَ مَنۡ أَلۡقَىٰ
- ترجمه:ساحران] گفتند: اى موسى! يا تو [عصايت را] مى افكنى يا ما نخستين كسى باشيم كه [ابزار و وسايل جادويش را] مى افكند؟
- پیام های آیه:
- 1- آزاد گذاشتنها هميشه نشانهى حقانيّت نيست. إِمَّا أَنْ تُلْقِيَ وَ إِمَّا … (طرفداران فرعون و ساحران، موسى را در انتخاب يكى از دو راه آزاد گذاشتند.)
- 2- به مخالفين اجازه آزادى عملى دهيم، آنگاه با جواب محكم و منطقى آنها را رد كنيم. «أَلْقُوا»
- 3- اجازه القاى شبهه جهت پاسخگويى و رفع اشكال مانعى ندارد. «أَلْقُوا»
- 4- سحر، حقيقت اشيا را تغيير نمىدهد، بلكه نمودها را دگرگون مىسازد و در ادارك انسان تأثير مىگذارد. «يُخَيَّلُ إِلَيْهِ»
- 5- رهبران نبايد نگرانى خود را در برابر دشمن اظهار كنند. «فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ»
- 6- پيامبر نيز مانند عموم مردم حالات وروحيات مختلفى دارد. «فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ»
- سحریانی که به پیامبر محمد (صلیاللهعلیهوآله) مخالفت کردند: در قرآن، در داستان پیامبر محمد (صلیاللهعلیهوآله) هم اشاره به مخالفت سحریان با او شده است. آنها توهین و افترا به پیامبر را به وسیله سحر و جادو میپرداختند.
- آیه ۱۰۲ سوره البقره: “وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُوا الشَّیَاطِینُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَیْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَیْمَانُ وَلَكِنَّ الشَّیَاطِینَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَیْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا یُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ یَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ فَیَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا یُفَرِّقُونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ وَمَا هُم بِضَارِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَیَتَعَلَّمُونَ مَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنفَعُهُمْ ۚ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا یَعْلَمُونَ”
- ترجمه:و پیروی کردند سخنانی را که (دیوان و) شیاطین در ملک سلیمان (به افسون و جادوگری) میخواندند، و هرگز سلیمان (با به کار بردن سحر به خدا) کافر نگشت و لکن شیاطین کافر شدند که سحر به مردم میآموختند. و آنچه را که بر دو فرشته هاروت و ماروت در بابل نازل شده بود پیروی کردند، در صورتی که آن دو ملک به هیچ کس چیزی نمیآموختند مگر آنکه بدو میگفتند که کار ما فتنه و امتحان است، مبادا کافر شوی! اما مردم از آن دو ملک چیزی را که ما بین زن و شوهر جدایی افکند میآموختند، البته به کسی زیان نمیرسانیدند مگر آنکه خدا بخواهد، و چیزی که میآموختند به خلق زیان میرسانید و سود نمیبخشید، و محققا میدانستند که هر که چنین کند در عالم آخرت هرگز بهرهای نخواهد یافت، و آنان به بهای بدی خود را فروختند، اگر میدانستند.
- پیام های آیه:
- 1- در حكومت حقّ وزمامدارى حاكم الهى نيز همهى مردم اصلاح نمىشوند، گروهى كجروى مىكنند. «وَ اتَّبَعُوا ما تَتْلُوا الشَّياطِينُ عَلى مُلْكِ سُلَيْمانَ»
- 2- شياطين، در حكومت سليمان نيز بيكار نمىنشينند و پى درپى القاى سوء مىكنند. «ما تَتْلُوا الشَّياطِينُ عَلى مُلْكِ سُلَيْمانَ»
- 3- حكومت، با نبوّت منافات ندارد. برخى انبيا حكومت داشتهاند. «مُلْكِ سُلَيْمانَ»
- 4- ساحران براى مقدّس جلوه دادن و توجيه كار خود، سليمان را نيز ساحر معرّفى مىكردند. «وَ ما كَفَرَ سُلَيْمانُ»
- 5- خداوند، از مقام انبيا در برابر تهمت ديگران دفاع مىكند. «وَ ما كَفَرَ سُلَيْمانُ»
- 6- تعليم وتعلّم واعمال سحر، در رديف كفر است. «1» «كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ»
- 7- براى مقابله با علوم مضرّ وعقايد انحرافى، آگاهى صالحان از آنها لازم است. «ما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ»
- 8- در مقام تعليم، معلّم بايد نسبت به كاربردهاى منفى علوم هشدار دهد. «وَ ما يُعَلِّمانِ … حَتَّى يَقُولا … فَلا تَكْفُرْ»
- 9- انسان در بين دو آموزش قرار داد: هم وساوس شيطانى؛ «يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ» و هم الهامات الهى. «وَ ما يُعَلِّمانِ»
- 10- فرشتگان نيز مىتوانند معلّم انسانها شوند. «ما يُعَلِّمانِ … حَتَّى يَقُولا» در روايات نيز وارد شده كه ساحر، كافر ومجازاتش قتل است.
- 11- گاهى علم ودانش، وسيله آزمايش است. «إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ»
- 12- تفرقه انداختن ميان زن و شوهر، كارى شياطينى ودر حدّ كفراست. «فَلا تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ .
- 13- دانش وآموزش هميشه مفيد نيست، گاهى مضرّ و زيانآور نيز مىباشد. «يَتَعَلَّمُونَ ما يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ»
- 14- سحر وجادو واقعيّت دارد ودر زندگى انسان مؤثّر است. «يُفَرِّقُونَ بِهِ …»
- 15- ساحر دست به كارهايى مىزند، ولى تمام تأثير و تأثرات زير نظر خداست. مىتوان از طريق پناه بردن به خداوند و استعاذه و توكّل و دعا و صدقه از توطئهها نجات يافت. «وَ ما هُمْ بِضارِّينَ»
- 16- ساحران شايد به پول و شهرتى برسند، ولى در قيامت بهرهاى ندارند. «ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ»
- 17- كسى كه به سراغ تفرقه اندازى و سحر مىرود، انسانيّت خود را از دست مىدهد. «لَبِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ»
این داستانها نشان از برتری ایمان و حقیقت بر سحر و جادو دارد و اهمیت توحید و اعتقاد به قدرت الهی را تأکید میکند.
سوالات متداول:
- سحر و جادو چیستند؟
- سحر و جادو به طور کلی فنون و علومی هستند که از آنها برای تولید اثرات خارقالعاده و غیرمعمول استفاده میشود. این ممکن است شامل نوشتن فرمولها، تعویذات، حرکات خاصه، و سایر روشهای مرتبط باشد.
- چه نقشی در تاریخ و فرهنگ داشتهاند؟
- در تاریخ، سحر و جادو به عنوان یک جزء از فرهنگها و ادیان مختلف وجود داشتهاند. از یادگیری آنها برای حل مشکلات تا به کار گرفتن آنها به عنوان ابزارهای مذهبی، هر جاهایی تاثیرگذار بودهاند.
- چگونه افراد به عنوان ساحر یا جادوگر شناخته میشوند؟
- شناخته شدن به عنوان ساحر یا جادوگر به دلایل مختلفی ممکن است، از جمله داشتن دانش در حوزههای مرتبط، انجام اعمال خاص، یا تشخیص از طریق جوامع و فرهنگهای خاص.
- آیا سحر و جادو علمی هستند؟
- بسیاری از اثرات سحر و جادو که به طور سنتی توسط جامعههای مختلف اعتقاد داشته میشدند، امروزه به عنوان افسانهها یا باورهای مذهبی در نظر گرفته میشوند. علم رسمی این ادعاها را تأیید نمیکند.
- آیا سحر و جادو اثرات واقعی دارند؟
- از دیدگاه علمی، اثرات واقعی سحر و جادو تأیید نشدهاند. اما در باورها و فرهنگهای مختلف، ممکن است افراد به این اثرات اعتقاد داشته باشند.
- آیا سحر و جادو موضوعی خطرناک هستند؟
- به نظر میرسد که بیشتر موارد مرتبط با سحر و جادو در جوامع مدرن به عنوان موضوعات باورپذیر یا خطرناک تلقی نمیشوند. اما در برخی جوامع یا موارد، ممکن است به عنوان عناصر مخرب یا خطرناک دیده شوند.
- چگونه میتوانند مردم از سحر و جادو محافظت کنند؟
- از دیدگاه علمی، سحر و جادو تاثیر واقعی ندارند. اما برای حفاظت از خود در برابر تأثیرات ناخواسته ممکن است به تقویت عقاید شخصی، توسعه اندیشههای مثبت، و حفظ سلامت روانی کمک کند.
- آیا در داستانها یا افسانهها از سحر و جادو استفاده میشود؟
- بله، سحر و جادو موضوعات محبوبی در داستانها، افسانهها، و ادبیات هستند. غالباً به عنوان عناصر جذاب و مرموز در داستانها مورد استفاده قرار میگیرند.
- چگونه در فرهنگها و ادیان مختلف به سحر و جادو نگاه شده است؟
- نگاه به سحر و جادو در ادیان و فرهنگها متنوع است. در بعضی جاها ممکن است به عنوان عناصر مذهبی یا خدمات روحانی مورد تأیید باشند، در حالیکه در دیگر جوامع ممکن است به عنوان کارهای غیرمجاز یا آیینهای غریب دیده شوند.
- آیا جادو و سحر در دین اسلام حرام هستند؟
- بله، در دین اسلام، جادو و سحر حرام (غیرمجاز) اعلام شدهاند. اسلام به عنوان یک دین مبتنی بر توحید، به تدابیری که ممکن است باور به وحدت خدا را ضعیف کنند یا به اعتقاد به نیروهای ماورایی منجر شوند، مخالفت دارد.
- چه تأثیرات و آثاری از سحر و جادو در قرآن و حدیث ذکر شده است؟
- در قرآن و حدیث، تأثیرات منفی سحر و جادو بر انسانها ذکر شده و ممنوعیت آنها تأکید شده است. برخی داستانهای قرآن نیز به مواقعی اشاره دارند که افراد با استفاده از سحر، به ایجاد تحولات ماورائی و خرافات پرداختهاند.
نتیجه گیری:
سحر و جادو به عنوان علوم و فنونی که از آنها برای تولید اثرات خارقالعاده و غیرمعمول استفاده میشود، در تاریخ و فرهنگهای مختلف جایگاهی داشتهاند. از یک سو، آنها به عنوان جزء از افسانهها و داستانها جذبکننده بوده و در هنر و سینما به عنوان مضمون محبوب مورد استفاده قرار گرفتهاند. از سوی دیگر، در بسیاری از جوامع مدرن، این علوم به عنوان باورها یا افسانهها تلقی میشوند و تأثیرات واقعی ندارند.
در دینها و فرهنگها، نگاه به سحر و جادو متفاوت است. در برخی جاها، آنها به عنوان ابزارهای مذهبی یا روحانی تصور میشوند که قدرتی از خداوند دریافت کردهاند. در حالیکه در برخی جوامع، به عنوان عملیات غیرمجاز و آیینهای شیطانی نگاه شده و تاثیرات منفی آنها تأکید شده است.
از دیدگاه علمی، تأیید وجود یا تاثیرات واقعی سحر و جادو ممکن نیست. اما به عنوان یک عنصر از تاریخ انسان و فرهنگهای مختلف، آنها بهعنوان یک پدیده متنوع و جذاب بررسی میشوند و همچنین میتوانید مقاله جامع و کامل سرکتاب و دعانویسی را مطالعه کنید.