اصول مؤثر در تحکیم زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)

مقدمه

خانواده، به عنوان هسته اصلی شکل‌گیری جامعه، نقش بسیار حیاتی دارد. این نهاد اساسی‌ترین عامل در تداوم و توسعه جامعه محسوب می‌شود. آینده هر جامعه به طور مستقیم به نحوه عملکرد و توانمندی خانواده‌های آن وابسته است. از دیدگاه دیگر، خانواده به عنوان ستون فرهنگی جامعه عمل می‌کند و موجب موفقیت و شکوفایی آن می‌شود. بدون شک، یک خانواده می‌تواند نقش بسزایی در پیشرفت و تعالی جامعه ایفا کند، اما این نقش‌آفرینی به بنیان محکم و پایداری در خود خانواده بستگی دارد. بدون پایه‌های استوار، نمی‌توان به ساختار عظیمی دست یافت. بنابراین، توجه به تقویت و استحکام خانواده ضروری است. برای این منظور، لازم است به راهکارهای مؤثر در این زمینه توجه کنیم و از تجربیات و الگوهای موفق در خانواده‌های نمونه الهام بگیریم. سیره خانوادگی معصومین، به عنوان الگوهای برتر و انسان‌های کامل، می‌تواند به‌عنوان راهنمای قوی در این مسیر عمل کند، و خانواده حضرت علی(ع) و حضرت زهرا (س)با شرایط و ممیزه‌های ویژه‌ای که دارند، به عنوان یک منبع معتبر برای شناخت و اجرای این راهکارها مطرح شود.

اصول و راهبردهای مؤثر در زندگی مشترک امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام

اصول و راهبردهای مؤثر در زندگی، با مشترک شدن امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام، حاوی نکات، رازها، و رمزهای شگفت‌انگیزی است. این زندگی مشترک، با وجود مدت کوتاه آن، الگویی مطمئن و بی‌مثال در زمینه زندگی خانوادگی ارائه می‌دهد. این الگوی برجسته، عظمت و بزرگی خانواده را بیان کرده و راهنمایی کاملی برای تحکیم خانواده‌ها فراهم می‌کند. در ذیل به برخی از
این راه کارها اشاره می شود:

1.توجه به محدودیت ها و تعدیل انتظارات :

در هر خانواده‌ای کم و بیش محدودیت‌هایی وجود دارد، و هر زن و شوهری نیز با محدودیت‌هایی مواجهند. زن به گونه‌ای خلق شده است که در مقایسه با مردان، از نظر جسمانی در برابر سختی‌ها و فشار کاری، توانایی کمتری دارند. امام علی علیه السّلام در بیانی رسا در مورد زن فرموده‌اند: “المرأه ریحانه و لیست بقهرمانة”، یعنی زن چون گل‌رزان است، نه قهرمان. از این رو، سختی‌های زندگی بر او تأثیر بیشتری گذاشته و این موجب می‌شود که شوهر با درک درستی از وضعیت او و شناخت کافی از توانایی‌های همسر خود، در حد توان انتظارات مناسبی از وی داشته باشد. همچنین، شوهر با توانایی‌های بدنی بیشتر، به‌دلیل وظیفه مدیریت کالن خانواده، ممکن است با محدودیت‌های اقتصادی و شغلی روبرو شود. در این شرایط، همسر می‌بایست شرایط شوهر را درک کرده و خواسته‌های خود را متناسب با شرایط و وضعیت او تنظیم کند.

این امور به خوبی در زندگی مشترک امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السّلام مورد توجه بوده‌اند. به همین دلیل، با توجه به شرایطی که حضرت زهرا علیها السّلام داشت، حضرت علی علیه السلام در حد وقت و توان در انجام کارهای خانه به وی کمک می‌کرد. از آن‌جا که مسئولیت‌های اجتماعی و کارهای بیرون از منزل امکان دلخواه شدن را نداشت، برای کمک به همسر گرامی‌شان خدمت کاری به نام اسماء را استخدام کردند. از سوی دیگر، حضرت زهرا به زیبایی وضعیت مالی و اقتصادی شوهر خود را درک می‌کرد و هرگز از وی چیزی که در توان او نبود، نخواسته است. در یک روایت آمده است که یک روز علی علیه السلام از همسرشان زهرا علیها السّلام غذا خواست، ولی او پاسخ داد: “آیا غذایی دارید که به من بدهی؟” حضرت زهرا علیها السّلام ادامه داد: “خیر، دو روز است که ما چیزی نخوردیم و تنها مقدار کمی هست که من تو را بر خود و فرزندانم مقدم می‌دارم.” حضرت علی علیه السالم ایشان را ترغیب به اطعام فرمود ولی حضرت زهرا جواب داد: “ای ابا الحسن! چرا به من خبر ندادی تا غذایی تهیه کنم؟” در جواب، حضرت زهرا علیها السّلام فرمود: “انی ال ستحیی من الهی ان اکلف نفسک ما ال تقدر علیه…؛ من از پروردگارم حیا می‌کنم که از تو چیزی طلب کنم که تو قادر به انجام آن نباشی.”

2.شناخت حیطه مسئولیت و تقسیم کار

زن و شوهر در زندگی خود هدف مشترک دارند و برای دست یابی به آن تلاش می‌کنند. با این حال، به تناسب وضعیت و توانایی‌های طبیعی، هر یک مسئولیت و حیطه‌ی کاری خاصی دارد. یکی از راهکارهای تحکیم خانواده، تعیین محدودیت‌ها و وظایف و مسئولیت‌ها و تقسیم کار معقول و متناسب با ظرفیت‌ها و توانایی‌های هر یک از زن و شوهر است. این امر، منعی از همکاری و تلاش مشترک در بخش‌های مختلف نمی‌کند، بلکه موجب می‌شود تا انتظارات متقابل متعادل گردد و هر یک در حیطه‌ی کاری خود، آماده‌تر و تمرکز بیشتری داشته باشد. علی علیه السّالم و حضرت زهرا علیها السّالم در نخستین روزهای زندگی مشترک به این امر مهم اهتمام ورزیدند.

از آنجا که پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم به دلیل داشتن تجربه ازدواج موفق و سابقه مربی‌گری برای امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام و دارا بودن احترام کامل نزد آن دو موجب شد تا آنان به وی مراجعه کرده و از تجربه و نظر آن حضرت در تبیین وظایف و تقسیم کار معقول استفاده کنند. پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نیز فرمود: “فقضی علی فاطمه علیها السّلام بخدمه ما دون الباب و قضی علی علی علیه السّلام بما خلفه”؛ کارهای مربوط به درون خانه به عهدۀ فاطمه علیها السّلام و کارهای بیرون از خانه مربوط به علی علیه السّلام است.

براساس این حدیث، پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم با توجه به توانایی‌ها و محدودیت‌های طبیعی جنسیتی، به تقسیم کار و وظایف اقدام کردند؛ چه این که مردان در انجام کارهای بیرون از خانه توانایی بیشتری دارند و زنان هم در انجام کارهای منزل مناسب‌ترند. حضرت زهرا از این تقسیم کار اظهار خوشحالی و رضایت کرد و فرمود: “فال یعلم ما داخلنی من السرور الا اللّه بإکفائی رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم تحمّل رقاب الرّجال”؛ کسی جز خداوند نمی‌داند که من چقدر خوشحال شدم که رسول خدا مرا از تحمل کارهایی که بر عهده مردان است باز داشتند.

3.توجه به نقاط مثبت یکدیگر و برجسته کردن آنها

هر یک از زن و شوهر در زندگی دارای نقاط قوت و ضعفی هستند. آن چه به تحکیم و تقویت خانواده کمک می کند این است که زن و شوهر نقاط ضعف هم دیگر را بپوشانند. قرآن در این زمینه تعبیر لطیف و گویایی دارد: “هن لباس لکم و انتم لباس لهن؛ همسران لباس برای شما مردان هستند و شما نیز لباس برای آنان هستید”. خاصیت مهم لباس این است که زشتی های بدن را می پوشاند. قرآن در این زمینه نیز می فرماید: “یا بنی آدم قد انزلنا علیکم لباسا یواری سوءاتکم؛ ای فرزندان آدم ما لباسی که ستر عورت شما کند، برایتان فرستادیم”. البته آنان نباید تنها به پوشاندن نقاط ضعف اکتفا کنند بلکه می بایست به نقاط قوت یکدیگر نیز توجه نموده، آنها را برجسته و برای هم دیگر بازگو نمایند.

در زندگی مشترک امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السلام توجه به نقاط قوت و اظهار آنها جایگاه ویژه ای دارد و آنان از همان ابتدای زندگی مشترک به این امر اهتمام داشتند. بعد از مدتی که از آغاز زندگی مشترک آنان گذشت پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم از آنان درباره یکدیگر سؤال کردند. از حضرت زهرا علیها السّلام پرسید که شوهرت را چگونه دیده ای؟ در جواب فرمود: “یا أَبَهُ خَیْرَ زَوْجٍ؛ پدرجان او را بهترین همسر یافتم”. از علی علیه السّلام پرسید: همسرت را چگونه دیده ای؟ در جواب فرمود: “نَعَمَ العَوْنُ عَلی طاعَةِ اللّه؛ او را بهترین یاور خود بر اطاعت پروردگار یافتم”.

در سخنی دیگر حضرت زهرا علیها السّلام خطاب به پدر بزرگوارشان درباره خوبی ها و فضایل همسرشان امام علی علیه السّلام چنین سخن می گوید: “وَالَّذِی اصْطَفاکَ وَاجْتَباکَ وَهَداکَ وَهَدَی بِکَ الذُّلَّ الَذی مَا عَشِت…؛ قسم به پروردگاری که تو را برگزید و هدایت نمود و به واسطه تو امت را هدایت کرد، تا زنده ام به فضایل و ارزش های علی اعتراف خواهم کرد…”. نکته اساسی در این حدیث این است که حضرت زهرا علیها السّلام با تعبیر “الذُّلَّ الَذی مَا عَشِت” بر دو نکته مهم تأکید کرده اند: نخست این که ستایش از همسر و برجسته کردن نقاط مثبت او یک امر پیوسته و مستمر است، نه موردی و مقطعی. دوم اینکه این امر در سراسر عمر و در طول زندگی مشترک بوده است، نه تنها در آغاز زندگی مشترک. بنابراین همسران باید این راهبرد مهم را پیوسته و در طول زندگی مورد توجه قرار دهند.

4.همراهی در مشکلات و خوشی ها

یکی دیگر از امور بسیار مهم و تأثیرگذار در تحکیم و تقویت روابط خانواده، این است که زن و شوهر در سختی ها و خوشی های زندگی، شریک و یار و غم خوار یکدیگر باشند. تردیدی نیست که زندگی انسان در دنیا معجونی از سختی ها و خوشی ها است و آن چه به تقویت روابط کمک می کند، این است که زن و شوهر در همه حال، در خوبی ها و بدی ها و تلخی ها و شیرینی ها، یاور هم باشند. این امر کمک می کند تا همه مشکلات بر دوش یکی از آنان سنگینی نکند. بدین طریق، زمینه حفظ نشاط بیشتر در زندگی فراهم می شود و تمرکز بیشتری برای برنامه ریزی بهتر برای آینده ای روشن تر و امیدبخش تر، به وجود می آید. این راهبرد در زندگی مشترک امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام چشم گیر بود. به ویژه از سوی حضرت زهرا علیها السّلام نسبت به حضرت علی علیه السّلام که شرایط خاص سیاسی-اجتماعی برایش پیش آمده بود نمود بیشتری داشت.

حضرت زهرا علیها السّلام در شرایط دشوار سیاسی و اجتماعی که بر امیر المؤمنین علیه السّلام تحمیل شده بود، به عنوان همسر ایشان ایستاد و از ایشان حمایت کرد. در قضیه گرفتن بیعت از آن حضرت و بردن ایشان به مسجد مدینه، حضرت زهرا علیها السّلام به دنبال ایشان آمدند و در این شرایط سخت، حضور فعّال و حمایتی فراهم کردند. این نشان از وفاداری و پایبندی حضرت زهرا به شوهرش در شرایط سخت دارد. در این مواقع دشوار، با حضور در کنار شوهر، او را در تحمل فشارها یاری کرد و نشان داد که در هر شرایطی به جان و مال ایشان فداکار است.

در سخنانی از امیر المؤمنین علیه السّلام به حضرت زهرا علیها السّلام، ایشان اظهار وفاداری و تعهد خود به شوهر کردند: “روحی لروحک الفداء و نفسی لنفسک الوقاء یا ابالحسن ان کنت فی خیر کنت معک و ان کنت فی شر کنت معک؛ روحم فدای روح تو و جانم سپر بال جان تو، ای علی همواره با تو خواهم بود. اگر در خیر و نیکی به سر برم، با تو خواهم بود و اگر در سختی و بال گرفتار شوم، باز هم با تو خواهم بود.”

این وفاداری و حمایت مستمر در طول زمان نشان از نقش مهم زنان در تقویت و تحکیم خانواده دارد و نشان می دهد که در هر شرایطی، حمایت و همبستگی زن و شوهر میتواند اساسی برای ثبات خانواده باشد.

5.عدم تحمیل نظرات بر یکدیگر

انسان به عنوان موجودی آزاد و مختار، اهمیت بسیاری به حفظ آزادی و اختیار خود می‌دهد و در برابر هرگونه تهدید یا محدودیتی به آن مقاومت نشان می‌دهد. آزادی فردی نقش مهمی در ایجاد محیط مثبت و موفق برای زندگی انسان دارد.

در زندگی مشترک، حفظ آزادی و احترام به اختیارات همسران اهمیت دارد. تشکیل روابط صمیمانه و تشریک مساعی نیاز به احترام به آزادی فردی و اختیارات همسران دارد. اگر هر یک از زن و شوهر به طور طبیعی و بدون تحمیل نظرات خود، در تعامل با یکدیگر شرکت کنند، محیط خانواده می‌تواند بهتر و سالم‌تر شود.

الگوی زندگی مشترک امام علی علیه السّالم و حضرت زهرا علیها السّالم نمونه‌ای از احترام به آزادی و اختیارات همسران است. حضرت علی علیه السّالم در تعامل با حضرت زهرا علیها السّالم، از هرگونه تحمیلی خودداری کرده و به احترام به اختیارات ایشان تأکید داشته است. این نحوه تعامل به ساختار روابط مثبت و مطلوب در خانواده آن دو افتخار می‌آفرید.

حاکمیت فضای عاطفی و دوری از تنش و تحمیل در زندگی مشترک، نشان‌دهنده هوشمندی و توازن در تعاملات زناشویی است. این نگاه به همسر به عنوان یک فرد آزاد باعث افزایش همکاری و تشارک بیشتر در زندگی روزمره می‌شود و به جلب روابط صحیح و مثبت کمک می‌کند.

6.فراهم نمودن زمینۀ رشد هم دیگر

درست است، نقش زن و شوهر در زندگی مشترک به دو جنبه اصلی تربیتی و کمک به رشد و تعالی یکدیگر تقسیم می‌شود. تربیت فرزندان نقش بسیار حیاتی در ساختار خانواده دارد و این نقش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به عنوان والدین، زن و شوهر مسئولیت تربیت و تعلیم فرزندان را برعهده دارند. این نقش نیازمند هماهنگی و همکاری بین زن و شوهر است تا فضای آموزشی سالم و مثبتی برای فرزندان فراهم شود. این اقدامات شامل ارائه مدل‌های نقش آفرینی، ارتقاء اخلاق و ارزش‌های معنوی، و ایجاد ارتباطات سالم در خانواده است.

همچنین، نقش دوم زن و شوهر در کمک به رشد و تعالی یکدیگر نیز بسیار حائز اهمیت است. این نقش شامل حمایت معنوی و روحی، به اشتراک گذاری اهداف و ایده‌ها، تشویق به پیشرفت شخصی و حرفه‌ای، و ایجاد یک محیط پشتیبانی برای یکدیگر می‌شود. این همکاری و تعاون در زندگی مشترک باعث تقویت ارتباطات خانوادگی و ایجاد یک تجربه زندگی مثبت می‌شود.

نگاه به زندگی مشترک امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام نشان‌دهنده تعالی معنوی و مشارکت فعال هر دو در ساختار خانواده است. این تجربه موجب شد که خانواده آن دو نمونه‌ای از هماهنگی و همکاری در زندگی مشترک باشد و به عنوان الگویی برای سایر افراد خدمت کند.

7.یار و غمخوار مایه نشاط بودن

تعامل مثبت و همکاری میان زن و شوهر در مواجهه با سختی‌ها و محدودیت‌ها اساسی برای حفظ نشاط و سلامت روحی خانواده است. زندگی مشترک زمینه‌ای برای یادگیری هنرهای مدیریت استرس، تعامل موثر، و ایجاد ارتباطات عاطفی محکم فراهم می‌کند.

در زندگی مشترک امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام، نمونه‌ای برجسته از این همکاری و تعامل مشاهده می‌شود. این تعامل به گونه‌ای است که حضرت علی علیه السّلام از نگاه به همسرش، آرامش و سکون را به دست می‌آورد و این نشان از تأثیرگذاری مثبت روابط زناشویی بر نشاط و روحیه اعضای خانواده دارد.

از این مثال می‌توان فهمید که در زندگی مشترک، تقویت ارتباطات عاطفی، همدلی در سختی‌ها، و حمایت از یکدیگر در مواجهه با چالش‌ها چگونه به حفظ نشاط و سلامت روحی کمک می‌کند. این اصول در هر خانواده می‌توانند به عنوان راهنماهای موثر برای تحمل فشارهای زندگی عرضه شوند.

8.همکاری شوهر در کارهای منزل

همکاری فعال در امور منزل نشان از احترام و مساوات در زندگی مشترک دارد. در زندگی امام علی علیه السّالم و حضرت زهرا علیها السّالم، مشاهده می‌شود که حتی با مسئولیت‌های اجتماعی گناهکارانه، امام علی به همسرش کمک می‌کرد و از زندگی منزلی جدا نمی‌شد. این نشان می‌دهد که هر دو طرف به نحوی همکاری کرده و تعادل در تقسیم وظایف داشته‌اند.

در این زمینه، باید به توانایی‌ها و نیازهای هر طرف توجه شود تا تقسیم کار منطبق با استعدادها و شرایط شان باشد. این همکاری نه تنها به افزایش نشاط و رفاه در خانه کمک می‌کند بلکه به ارتقاء احساس همبستگی و ارتباط عاطفی میان زن و شوهر نیز کمک می‌کند.

در زندگی مدرن امروزه، هر دو طرف مسئولیت‌های خانگی و کاری دارند و توانایی هر کدام بر اساس توانایی‌ها و تمایلات باید به خوبی ارزیابی شود. از این رو، همکاری فراتر از تقسیم برخی از وظایف واضح است و نیاز به تفاهم و تعهد مشترک برای ساخت یک خانواده سالم دارد.

9.همکاری شوهر در نگهداری و مراقبت از فرزندان

نگهداری و مراقبت از فرزندان وظایف الزامی مادر نیست، اما با توجه به حساسیت و ظرافتی که در این امر وجود دارد و همچنین به لحاظ ظرفیت عاطفی ویژه‌ای که خانم‌ها از آن برخوردارند، معمولاً این وظیفه خطیر و مهم را مادران به عهده می‌گیرند. با این حال، نیاز فرزندان به ویژه در دوره نوزادی و کودکی انرژی و توان زیادی را از مادران می‌طلبد و آنان را با سختی‌ها و مشکلات روانی و جسمی مواجه می‌سازد. این وضعیت اقتضا می‌کند تا شوهران ضمن درک موقعیت همسران و قدردانی شایسته از آنان، در نگهداری و مراقبت از فرزندان نیز به آنها کمک کنند تا آنان هم تمرکز بیشتری بر تأمین نیازهای عاطفی و معنوی فرزندانشان داشته باشند و با نشاط بیشتری به وظیفه مهم مادری خود عمل نمایند. علی علیه‌السلام نه تنها در کارهای خانه بلکه در امر مراقبت و نگهداری از فرزندان نیز به همسر خود کمک می‌کرد. حضرت زهرا علیه‌السلام در ملاقاتی با پدر گرامی‌اش، فشار کاری زیاد خود و همکاری امام علی علیه‌السلام در نگهداری از فرزندان را به چنین توصیفی می‌آرد: “قد مجلت یدای من الرحی لیلتی جمیعا ادیر الرحی حتی اصبح و ابو الحسن علیه‌السلام یحمل حسنا و حسیناء یا رسول اللّه صلی‌الله‌علیه و آله و سلّم؛ هر دو دستم به علت آرد کردن گندم با آسیاب دستی، ورم کرده و زخم شده است. دیشب را تا صبح به آرد کردن گندم مشغول بودم و ابو الحسن علیه‌السلام فرزندانم حسن و حسین علیهما السّلام را نگهداری می‌کرد.”

10.اطاعت زن از شوهر

زن و شوهر، حقوق متقابل و جایگاه خاص خود را دارند که در زندگی مشترک باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این که مدیریت کلان اداره خانواده به عهدهٔ شوهر گذاشته شده، به طور طبیعی مسئله تبعیت اعضای خانواده از پدر و تبعیت همسر از شوهر مطرح است. اسلام نیز این امر عقلانی را تأیید و اطاعت از پدر را بر همسر و فرزندان الزم دانسته است. مثال خروج زن از منزل و اهدای صدقه از مال شوهر، منوط به رضایت او است و چنانچه شوهر وی را از انجام آنها منع کند، بر همسر الزم است از وی اطاعت کند.

یکی از عواملی که موجب تقویت و تحکیم روابط خانواده می‌شود، محترم شمردن حقوق و اختیارات یکدیگر، به ویژه تفاهم زن و شوهر و اطاعت و پیروی زن از تصمیمات شوهر در حیطه مسئولیت وی است. در جایی که تصمیم‌گیری نهایی بر عهدهٔ شوهر گذاشته شده و شوهر نیز قدرت اتخاذ تصمیم عاقلانه و تضمین کنندهٔ مصلحت خانواده را دارد، تبعیت و پیروی همسر از وی به تحکیم روابط حاکم بر خانواده کمک می‌کند. علاوه بر این، زمینه را برای یادگیری فرزندان و الگوگیری از وی فراهم می‌سازد.

از ویژگی‌های ممتاز حضرت زهرا علیهاالسلام تبعیت از شوهر و محترم شمردن تصمیمات او بود. در برخی موارد، تصمیمات شوهر به ظاهر برخلاف میل و خواسته‌های او بود. اما ایشان با کمال ادب و احترام، خواسته و دستور شوهر گرامی‌اش، امام علی علیه‌السلام، را بر نظر خود مقدم می‌داشت و از وی اطاعت می‌نمود. حضرت زهرا علیهاالسلام در اثر آزار و اذیت‌هایی که در قضیه جانشینی پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه و آله و سلّم و مسأله فدک بر وی وارد گردید، از رفتار و موضع گیری برخی شخصیت‌ها به شدت ناراحت بود. هنگامی که در بستر بیماری بود، راضی به عیادت آنها نبود و آنان را به حضور نمی‌پذیرفت تا این که آنان به حضرت علی علیه‌السلام متوسل شدند. وقتی حضرت علی علیه‌السلام درخواست ملاقات آنان را مطرح کرد، حضرت زهرا علیهاالسلام این گونه، خواسته همسر را بر خواسته خود مقدم می‌دارد: “البیت بیتک و الحره زوجتک افعل ما تشاء؛ علی جان!خانه، خانة تو است و من همسر تو هستم، هر چه خواهی انجام بده.”

سوالات متداول:

1. چه نقش‌هایی در زندگی مشترک زن و شوهر اهمیت دارند؟
   • نقش‌های مختلف مانند همکاری، تقسیم کارها، و حمایت عاطفی اهمیت دارند.
2. چرا تبعیت از تصمیمات همسر در زندگی مشترک اهمیت دارد؟
   • تبعیت از تصمیمات همسر، اطمینان به اجتماع خانواده و حفظ تعادل در زندگی مشترک را تضمین می‌کند.
3. چطور می‌توان محیط مناسبی برای رشد فرزندان فراهم کرد؟
   • با ایجاد هماهنگی و همکاری در نگهداری و تربیت فرزندان، محیطی سالم و امن برای رشد آن‌ها ایجاد می‌شود.
4. چه اصول و راهبردهایی در زندگی مشترک مؤثر هستند؟
   • شناخت نقاط قوت همدیگر، محدودیت‌ها و تعدیل انتظارات، همراهی در مشکلات و خوشی‌ها از جمله اصول مؤثر هستند.
5. چطور می‌توان از سیره خانواده معصومین الگو گرفت؟
   • با مطالعه و درک سیره زندگی حضرت علی و حضرت زهرا، اصول مهم زندگی مشترک را می‌توان فهمید.
6. چه ارزش‌هایی در زندگی مشترک زوجین تأکید می‌شود؟
   • ارزش‌هایی مانند احترام متقابل، صداقت، و همدلی در زندگی مشترک بسیار اهمیت دارند.
7. چگونه می‌توان از توانایی‌ها و ظرفیت‌های هر زن و شوهر در زندگی مشترک بهره‌مند شد؟
   • با تقسیم کارها بر اساس توانایی‌ها و همکاری در حل مسائل، می‌توان از توانایی‌های هر فرد بهره‌مند شد.
8. چطور می‌توان در تصمیم‌گیری‌ها و مواقع مختلف همکاری مثبتی با هم داشت؟
   • با گفت‌وگو مداوم، احترام به نظرات یکدیگر، و تصمیم‌گیری‌های مشترک می‌توان همکاری مثبت را تقویت کرد.
9. چطور می‌توان در کارهای منزل و نگهداری از فرزندان به تعادل کاری دست یافت؟
   • با تقسیم مسئولیت‌ها و همکاری در امور منزل، می‌توان به تعادل کاری دست یافت.
10. چگونه می‌توان به ایجاد نشاط و آرامش در خانواده اهمیت داد؟
    • با ایجاد فضای مثبت، اظهار احترام، و به اشتراک گذاری لحظات خوب، می‌توان به ایجاد نشاط و آرامش در خانواده پیشکش کرد.

نتیجه گیری:

خانواده، هسته اولیه شکل‌گیری هر جامعه است و موفقیت جامعه در گرو موفقیت و نقش‌آفرینی آن است. این نقش‌آفرینی زمانی میسر خواهد بود که خانواده بنیانی محکم و قوامی در خور شأن داشته باشد. بنابراین باید بررسی نمود که برای تحقق چنین امری چه اصول و راهبردهایی وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، راه‌هایی وجود دارد که بهترین آنها مراجعه به خانواده‌های نمونه و موفق است. سیره خانوادگی معصومین علیهم السّلام به عنوان الگوهای برتر، منبع مطمئنی برای شناسایی و کشف این اصول و راهبردها می‌باشد. در این میان، سیره خانوادگی حضرت علی علیه السّلام و حضرت زهرا علیها السّلام به لحاظ شرایط و ویژگی‌های این بزرگواران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

امام علی و حضرت زهرا علیهما السّلم در زندگی مشترک خود از اصول و راهبردهای مؤثری استفاده کرده‌اند که نمونه‌هایی از آن عبارتند از:

1. توجه به محدودیت‌ها و تعدیل انتظارات.
2. شناخت حیطه مسئولیت و تقسیم کار در امور زندگی مشترک.
3. توجه به نقاط مثبت یکدیگر و برجسته کردن آنها.
4. همراهی در مشکلات و خوشی‌های زندگی مشترک.
5. عدم تحمیل نظرات بر یکدیگر.
6. زمینه رشد یکدیگر را فراهم کردن.
7. یار و غم‌خوار و مایه نشاط یکدیگر بودن.
8. همکاری شوهر در کارهای منزل.
9. همکاری شوهر در نگهداری و مراقبت از فرزندان.
10. اطاعت زن از شوهر.