رسیدن به مقام حضرت ابوالفضل (ع)
حضرت عباس در کلام امیرالمومنین علی علیه السلام
رسیدن به مقام حضرت ابوالفضل علیه السلام ، در معالی السّبطین آمده است که در آن هنگام که مولا علی علیه السلام در بستر شهادت بودند ، عباس را طلبید و او را به سینه اش چسبانید و فرمود :
« وَلَدی وَ سَتَقرّ ُ بک َ فی یوم القیامة »به زودی چشمم در قیامت به وسیله ی وجود تو روشن می شود .
همچنین فرمودند :« أذا کانَ یومَ عاشورا وَ دَخَلتَ المَشرعة إیاک أن تَشربَ الماء وَ أخوک الحُسین ُ عطشان ٌ »
هرگاه روز عاشورا فرا رسید و بر شریعه آب وارد شدی ؛ مبادا که از آب بنوشی در حالی که برادرت حسین ، تشنه است .
وهمه می دانیم که حضرت قمر بنی هاشم به این وصیت چه زیبا عمل کردند ، تا آنجا که فرمودند :« وَالله لا أذوقُ الماءَ وَ سیدی الحَسینَ عطشانا ً»سوگند به خدا از آب نمی چشم ، با اینکه آقایم حسین تشنه است.
این مقامی که حضرت عباس(علیه السلام) به آن دست یافت مختص ایشان نیست، بلکه هرکس که به این درجه از اطاعت پذیر برسد، دنیا خود را مقدم بر آخرت نداند و مطیع امر الهی باشد، او نیز چنین درجاتی را پیدا خواهد کرد.
در روايتي آمده است وقتي از اميرمومنان علي(عليه السلام) سئوال مي شود كه واجب چيست و واجب تر كدام است؟.
حضرت فرمود، واجب اطاعت از خداست و واجب تر ترك گناه است. همچنين ايشان مي فرمايند، آنچه كه انسان را عزيزتر مي كند سعادت دنيا و آخرت تان را تامين مي كند مطيع خدا شدن است.
يكي از كساني كه به اين مقام بزرگ رسيد، حضرت زهرا(سلام الله عليها) بود، چون پدرش فرمود: ايشان تمام خواسته هاي خدا را بر خواسته هاي خودش مقدم مي داشت.
حضرت ابوالفضل العباس(عليه السلام) نيز به اين همه از اوج و مقامات رسيد، به جاي كه پدرش مي فرمايد، ابوالفضل فرداي قيامت چشم هاي پدرت به نور تو روشن است، همچنين امام حسين (عليه السلام) به خاطر علاقه زيادي كه به حضرت عباس داشت مي فرمايد جان حسين به قربانت كه نشان از عشق و علاقه خاص آن حضرت به قمر بني هاشم است.
با طرح اين سئوال كه چرا حضرت عباس(عليه السلام) اين همه مقام پيدا كردند و چنين خطاب هاي درباره ايشان آمده است، اظهار داشت: همه اينها به اين دليل است كه ايشان مطيع خدا و امام زمان خود بود و براي برتري جوي خدا با الفاط اين كه من حسن فرزند علي هستم مه فرزند علي هستم. هرگزي چنين برتري را براي خود قائل نمي شد.
اطاعت از خدا و رسول خدا و جانشين به حق ايشان حضرت عباس(عليه السلام) را به اين مقام رسانده بود.
اين مقامي كه حضرت عباس(عليه السلام) به آن دست يافت مختص ايشان نيست، بلكه هركس كه به اين درجه از اطاعت پذير برسد، دنيا خود را مقدم بر آخرت نداند و مطيع امر الهي باشد، او نيز چنين درجاتي را پيدا خواهد كرد.
حضرت عباس در کلام حضرت زهرا علیها السلام
روایت شده که وقتی روز قیامت بر پا می شود ، پیامبر صلوات الله علیه و علی آله به مولا علی علیه السلام می فرمایند که به زهرا بگو ، برای شفاعت و نجات امت چه داری ؟ مولا پیام حضرت رسول را به خانم فاطمه زهرا سلام الله علیها می رسانند و ایشان در پاسخ می فرمایند که :
«یا امیر المؤمنین ! کفانا لاجل ِ هذا المقام ِ الیدان ِ المَقطوعتان ِ مـِـن ابنی العباس »ای امیر المؤمنین ! دو دست بریده پسرم عباس برای ما در مورد شفاعت کافی ست .معالی السبطین ، جلد 1 ، صفحه 452
حضرت عباس در کلام امام حسین علیه السلام
شاید در بین همه ی سخنانی که معصومین علیهم السلام در باره حضرت عباس فرمودند ، جملات و عبارات حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام ، به گونه ای دیگر بر آتش دل ها دامن می زند . در عصر روز تاسوعا ، حضرت اباعبدالله خطاب به برادر فرمودند :
إرکـَب بـِـنفسی أنت تَلقاهُم وَ اسئَلهُم عمّا جائهُم …..جانم به قربانت ! سوار بر اسب شو و نزد دشمن برو و از آنها بپرس برای چه به اینجا آمده اند .
در این جمله ، عبارت « بنفسی أنت » خود گویای عمق علاقه و احترامی ست که مولا ابا عبدالله علیه السلام نسبت به برادر بزرگوارش دارند ، می باشد .همچنین در روز عاشورا ، هنگامی که حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام بر بالین خونین برادر ، و در کنار نهر علقمه حاضر شدند و لحظه ی شهادت برادر خویش را مشاهده نمودند ، خطاب به ایشان فرمودند :« جَزاکَ الله خیرا ً یا أخی ! لَقَد جاهَد تَ فی الله ِ حَق ّ جهاده ِ »
برادرم ! خداوند پاداش نیک ترا دهد ، تو در راه خدا به طور کامل جهاد کردی.
حضرت عباس علیه السلام در کلام امام سجاد علیه السلام
بزرگی و عظمت مقام عباس بن علی علیه السلام به گونه ای است که امامان معصوم علیهم السلام در موارد متعدد بر فداکاری ها، جانبازی ها و عظمت شخصیت آن بزرگوار تأکید فرموده اند. امام سجاد علیه السلام که خود در کربلا حضور داشت و شاهد فداکاری های عمویش بود، درباره ی حضرت عباس علیه السلام می فرماید: «خداوند، عمویم عباس را رحمت کند که با ایثار و جانبازی، در راه برادرش جانبازی کرد تا آن که دست هایش قطع شد و خداوند به جای آن، دو بال به او داد که با آن ها به همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند؛ همان گونه که برای جعفربن ابوطالب قرار داده شد. عباس را در پیشگاه خداوند منزلتی است که در روز قیامت، همه ی شهدا به آن غبطه می خورند».
حضرت عباس علیه السلام در کلام امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام ، حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام را به عنوان کسی معرفی می کند که از ایمان استوار و بینش نافذ برخوردار بوده و در راه امام بزرگوارش به جهاد برخاسته است. ایشان می فرماید: «عمویم؛ عباس، بصیرتی نافذ و ایمانی محکم داشت. او به همراه برادرش حسین علیه السلام جهاد کرد و به افتخار شهادت رسید». آن حضرت هم چنین درباره ی اخلاص و ارزش جهاد حضرت عباس علیه السلام می فرماید: «شهادت می دهم و خدا را شاهد می گیرم که تو در راه جنگجویان بدر و مجاهدان راه خدا گام نهادی و در جهاد با دشمنان خدا، اخلاص ورزیدی و در نصرت اولیای خدا، خلوص نشان دادی و از دوستانش دفاع کردی… شهادت می دهم که تو هر چه در توان داشتی، انجام دادی».
حضرت عباس در کلام امام هادی علیه السلام
در بخشی از زیارت ناحیه مقدسه امام هادی علیه السلام از زبان آن حضرت چنین می خوانیم: «سلام بر ابوالفضل العباس پسر امیرالمؤمنین؛ آن که با کمال مواسات و ایثار و برادری، جانش را نثار برادرش حسین علیه السلام کرد؛ آن که دنیا را وسیله آخرت قرار داد؛ آن که خود را فداکارانه فدای برادر نمود؛ آن که نگهبان دین و سپاه حسین علیه السلام بود؛ آن که تلاش بسیار برای آب رسانی به لب تشنگان نمود؛ آن که دو دستش در راه خدا قطع شد».
سوالات متداول
جایگاه حضرت ابوالفضل (ع)بالاتر است یا سلمان فارسی ؟
یکی از علما در مطالعه خود مقامات سلمان را با حضرت عباس مقایسه می کرد که کدام بالاتر هستند با توجه به روایات وصفاتی که برای سلمان وجود دارد، در عالم رویا امام صادق را دید که حضرت با اخم به او گفت: چرا عموی ما عباس را با سلمان مقایسه کردی؟ خدا به عموی ما قدرتی داده که به هرکسی نگاه کند می شود سلمان فارسی.
نخستین رجز خوانی حضرت ابوالفضل (ع) چگونه بود؟
او در ابتدا به توصیف خود، امام خود و حسب و نسب خود میپردازد، که رجزها معمولا بیشتر از این هم نبوده و سپس میسراید:«به خداوند شکست ناپذیر و بزرگ و به «حجر الاسود» و «زمزم» و «حطیم» صادقانه سوگند یاد میکنم که امروز پیکرم را به خونم آغشته میکنم و در راه حسین (ع) که پیشوای پر افتخار اهل فضل و بخشش است، جهاد مینمایم.»
رجز خوانی حضرت ابوالفضل (ع) در هنگام نبرد چگونه بود؟
رجز حضرت عباس در هنگام نبرد:آن گاه به سوی دشمن هجوم میبرد. او در ابتدا نبرد سختی با آنها کرد و دوباره سرود:«من از مرگ، آن هنگام که بانگ بر میدارد بیمی ندارم تا این که پیکرم در میان دلیرمردان به خاک افتد. جانم فدای جان پاک پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم باد! منم عباس که کارم آب آوری است و از دشمنان در روز رویارویی نمیهراسم.»حمله او به قدری برق آسا بود که سبب پراکنده شدن و فرار دشمن شد.این حمله بی امان باعث شد تا دشمن از خیال نبرد رویارو، بیرون آید. بدین منظور اجازه دادند عباس (ع) آب بردارد تا آنان از این فرصت استفاده کرده، در پشت نخلها کمین کنند.
ویژگی های ظاهری و فردی حضرت ابوالفضل (ع) چه بود؟
او چون ماه تمام ، در میان هاشمیان می درخشید. جد او ، عبد مناف را « ماه مکه » و عبدالله ، پدر پیامبر اکرم (ص)را « ماه حرم » می خواندند. حضرت عباس (ع) نیز « ماه بنی هاشم » لقب گرفت تا لقب گویایی برای چهره رعنا و دلکش او باشد.در میان بسیاری از منابع تاریخی در خصوص ویژگی های ظاهری و جسمانی حضرت ابوالفضل(ع) ذکر شده است : « و کان العباس رجلا جسیما وسیما جمیلا ، و کان یرکب الفرس المطهم و رجلاه تخطان الأرض ، و کان یقال له قمر بنی هاشم » ؛ که وی مردی زیبا ، تنومند و آراسته بود ، هر گاه بر اسب تناوری سوار می شد پاهایش به زمین می رسید و به او ماه بنی هاشم می گفتند : (بحار الأنوار ، ج 45، ص 39)
قد حضرت ابوالفضل چقدر بود؟
در روایتی آمده است : «کانَ العَبَاسُ رَجُلا وَسِیما جَسِیما جَمِیلا وَ یَرکَبُ الفَرَسَ المُطَهَمَ وَ رِجلاهُ تَخُطَانِ فِی الأرِض» عباس (علیه السلام) مردی زیبا ، تنومند و آراسته بود که هر گاه بر اسب تناوری سوار می شد پاهایش به زمین می رسید.
سخن پایانی
حضرت عباس در دهم محرم (عاشورا) در واقعه کربلا در حال آوردن آب از رود فرات جهت رفع تشنگی اهل بیت که توسط سپاه عمر بن سعد محاصره شده بودند ، به شهادت رسید.آرامگاه عباس بن علی در کربلا برسرراه غاضریه در موضع رزمگاه واقعه کربلا است.مراسم یادبود کشته شدن وی ، بنابر یک رسم قدیمی رایج در بین مدیحه سرایان و مداحان در روز نهم محرم (تاسوعا) برگزار می شود ؛انشالله ما هم توفیق شفاعت آن حضرت را در روز قیامت داشته باشیم.در ادامه شما میتوانید مقالات مطالب آموزشی را مطالعه نمائید .
