حجامت
حجامت، نوعی خون‌گیری در طب سنتی است که دانشمندانی مانند رازی و بوعلی سینا از آن به عنوان روشی برای پیشگیری از بیماری‌ها و درمان آن‌ها استفاده می‌کردند. این روش درمانی، حتما باید توسط یک متخصص طب سنتی انجام شود. این کار، باعث خارج شدن سموم از بدن میشود؛ اما برای اثربخشی بیشتر آن، باید و نبایدهایی هم وجود دارد که حتما باید رعایت شوند.
حجامت کردن، خون آلوده و غیرقابل استفاده را از بدن خارج می‌کند. خون آلوده، به دلایل مختلفی از جمله؛ سبک زندگی غلط و استفاده از مواد غذایی نامناسب، به مرور زمان، در پشت و برخی دیگر از نقاط بدن جمع میشود. اگرچه این خون به تدریج توسط خود بدن دفع میشود، اما عملکرد بدن برای تصفیه این خون آلوده کند است. به علاوه، رعایت نکردن رژیم غذایی سالم هم باعث بیشتر شدن این آلودگی‌ها میشود. استفاده از مواد غذاهایی که باید بخورید و صاف‌کننده‌‌های طبیعی خون مثل زرشک و عناب به روند تصفیه خون از مواد آلوده کمک میکنند.
در روایات متعددی از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) هم به امر حجامت توصیه فراوان شده است؛ به طوری که حجامت کردن در روزهای خاصی از سال، بسیار مورد سفارش بوده است.
مزایا و فواید حجامت چیست؟
تجربه پزشکان طب سنتی نشان داده است که حجامت در درمان بیماریهای زیر می‌تواند بسیار موثر باشد:
آلرژی‌های فصلی ،سرماخوردگی‌های مکرر ،بیماریهای پوستی، جوش‌ها و کورک‌ها ، کبد چرب ، بیماریهای کلیوی ، آنفولانزا ، مسمومیت‌های غذایی و دارویی ، اعتیاد ، چاقی و کلسترول بالا ، انواع دیابت ، غلظت خون بالا
حجامت عام یا نافع
این حجامت، رایج‌ترین نوع حجامت تر و محل آن، میان دو کتف است.
در فصل بهار و شروع جوشش خون و همچنین در فصول گرم سال، این حجامت برای همه‌ی مزاج‌ها مناسب است. البته افراد پر خون، یعنی صفراوی و دموی مزاج‌ها میتوانند این حجامت را در فصول سرد سال هم انجام دهند.
منافع حجامت عام
منافع حجامت عام بسیار زیاد است که در اینجا برخی از مهم‌ترین موارد را آورده‌ایم:
تقویت سیستم ایمنی بدن ، رقیق‌کننده و تصفیه‌کننده خون و از بین برنده غلظت و چربی خون ، پیشگیری از ابتلا به فشار خون گرم در افراد پرخون
تنظیم ترشحات داخلی غدد درون‌ریز بدن ، رفع‌کننده التهاب خون ، بهبود‌دهنده سلامت و شفافیت پوست
حجامت سر
موضع این حجامت روی ملاج سر است. چنانچه فرد حجامت شونده، وجب خود را از نوک بینی تا فرق سر قرار دهد، محل ملاج سر مشخص میشود. در این حجامت از بادکش گرم استفاده نمی‌شود. بهتر است برای آماده‌سازی، موضع حجامت با روغن‌های طبیعی مثل روغن زیتون، روغن سیاه‌دانه، روغن کنجد و یا گل بنفشه، چرب شود. بهتر است موضع حجامت، کم مو یا بدون مو باشد و فرد باید به صورت چهار زانو بنشیند.
منافع حجامت سر
این حجامت بخصوص برای ناراحتی‌های ذهنی و فکری، تاثیر بسیاری دارد. به چند نمونه از منافع آن دقت کنید:
خلط سودا را از سر خارج می‌کند. در نتیجه، ناراحتی‌های فکری مثل وسواس، افسردگی و توهم کاهش می‌یابد.
- سردردهایی را که منشاء سودایی یا صفراوی دارند، کاهش می‌دهد
- پوست را روشن می‌کند
- تعداد دفعات حملات میگرنی را کاهش می‌دهد
- مغز را تقویت می‌کند
- باعث تقویت چشم‌ها میشود
حجامت گودی کمر یا ساکرال
این حجامت در ناحیه انتهای ستون فقرات و گودی کمر انجام میشود. فرد باید چهار زانو بنشیند و فرد حجامت‌کننده، باید سرعت عمل داشته باشد. در بعضی از افراد، این حجامت، باعث کاهش فشار خون میشود، بنابراین فرد حجامت‌کننده باید مهارت کافی داشته و تمهیدات لازم را انجام دهد.
منافع حجامت ساکرال
این حجامت که با نام حجامت رهاننده هم معروف است، منافع زیادی دارد. به این موارد توجه کنید:
- کاهش و درمان اسپاسم کمر، دردهای سیاتیکی و انواع کمردرد
- درمان جوش و دمل‌های چرکی در نواحی دور کمر و باسن و ران
- رفع خارش در نواحی ران، پشت، بیضه‌ها و رحم
- درمان سوزش ادرار و عفونت‌های ادراری و وجود خون در ادرار
- رفع اورژانسی فشار خون بالا در افراد پرخون
- درمان بیماری مقعد مانند بواسیر، شقاق، ورم و خارش
- رفع عوارض ناشی از اعمال جراحی در ناحیه گودی کمر مانند عمل جراحی دیسک کمر
- درمان بیماریهای زنان مانند خونریزی زیاد قاعدگی، کاهش عوارض یائسگی و بیماریهای رحم و تخمدان
حجامت ساق پا
محل این حجامت، بخش خارجی عضله دوقلویی پا است. این نوع حجامت در دسته درمان‌های یداوی اندام‌های تحتانی مورد استفاده قرار میگیرد و معمولا روی هر دو ساق پا انجام میشود.
برای رقیق‌تر شدن خون در این قسمت، فرد باید پیش از حجامت، روی پاهای خود آب گرم بریزد. به علاوه، حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی پیش از حجامت هم باعث جریان خون بهتر در این نواحی خواهد شد. بهتر است این حجامت روی صندلی انجام شود تا در صورت کاهش فشار خون بتوان شرایط را مدیریت کرد و تدابیر لازم را انجام داد.
منافع حجامت ساق پا
حجامت ساقین، در دسته حجامتهای سنگین و بسیار مفید است. از آنجا که اخلاط مضر بدن از بالا به سمت پایین بدن حرکت کرده و از ناحیه ساقین پا خارج می‌شوند، این حجامت بر اندام‌های بالاتنه هم تاثیرات بسیار مطلوبی دارد. به این موارد توجه کنید:
- کمک به رفع اسپاسم ساق پاها و کمر درد و دردهای سیاتیکی و خار پاشنه
- تصفیه خون از طریق خارج شدن اخلاط مضر
- کمک به درمان واریس پا در کنار زالودرمانی
- درمان فشار خون بالا
- رفع شدن تیرگی دور چشم
- درمان بیماری‌هایی مانند سرگیجه، صرع، وسواس، مالیخولیا، سکته، سرسام یا مننژیت
- رفع خارش‌های عمومی بدن و دمل‌ها، جوش‌ها و بثورات پوستی
- بازکننده خون قاعدگی و درمان‌کننده دردهای کلیه، مثانه و رحم
- درمان ورم عمومی بدن
- برطرف‌کننده بیماریهای کبدی و برخی بیماریهای قلبی
- درمان‌کننده بواسیر
زمان حجامت
موقعیت مکانی کره ماه نسبت به زمین، بر آب‌های زمین و جزر و مد دریاها تأثیر می‌گذارد. این در حالی است که بیشتر بدن انسان هم از آب تشکیل شده و مسلما این تغییرات مکانی اجرام آسمانی، بر بدن انسان هم تاثیرگذار است. به همین دلیل، بدن در روزها و ماه‌های خاصی از سال، شرایط عمومی بهتری برای حجامت دارد.
بر اساس تقویم قمری، بهترین زمان حجامت کردن، محدوده زمانی روزهای ۱۷ تا ۲۷ هر ماه است. همچنین در بعضی منابع، حجامت کردن در اواخر اسفند ماه هم توصیه شده است.
با توجه به روایات، بهترین و تاثیرگذارترین روزها جهت حجامت کردن، هفتم و چهاردهم ماه حزیران رومی است. ماه حزیران، ماه نهم از ماه‌های رومی است و زمان آن طبق تقویم ما، اواخر خرداد ماه و اوایل تیر ماه است. طبق روایات رسیده از اهل بیت (ع)، این ماه، بهترین زمان تقویم برای حجامت است.
بر اساس روزهای هفته، حجامت در روزهای فرد بخصوص عصر یکشنبه و صبح پنجشنبه، اثر بیشتری دارد. در حالی که در روزهای چهارشنبه و جمعه نباید حجامت کرد. تا جایی که حجامت در ظهر روز جمعه، بسیار زیان‌آور است.
بر اساس فصل‌های سال، بهترین اوقات حجامت زمانی است که هوا معتدل باشد. این زمان معمولا ۴۰ روز اول بهار و ۴۰ روز اول پاییز است. جالب است بدانید که در فصل زمستان (خصوصاً دی ماه) و فصل تابستان (به جز ۱۴ حزیران که ذکر شد) حجامت، اثر اندکی خواهد داشت.
شرایط حجامت چیست؟
این موضوع به نوع مزاج فرد، خواسته او از حجامت و همچنین نوع بیماری وی بستگی دارد. به علاوه، همان‌طور که پیش از این هم گفته شد، شرایط زمانی را هم باید در نظر گرفت. متخصص حجامت با توجه به تمام این موارد، اقدام به خون‌گیری می‌کند. مواضع متعددی برای حجامت وجود دارند که بسته به نوع بیماری، خون‌گیری از آن‌ها باید صورت گیرد. بعضی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
بین دو کتف، انتهای کمر، بالای سر، جلوی سر، پس سر، گودی گردن، ساق پا، زانو، زیر چانه، روی کبد و طحال و…
سوالات متداول
حجامت در چه سنی انجام میشود؟
به طور کلی، هر فردی حتی افراد سالم میتوانند حجامت کنند. حجامت کردن، به جز چهار ماه اول زندگی نوزادان، در بقیه سنین محدودیتی ندارد. البته برای نوزادان، حجامت، به شیوه خاصی انجام میشود.از این رو اگر فردی می خواهد حجامت شود، در صورتی که از نظر نوع مزاج، بنیه و شرایط دیگر از جمله: آب و هوا و… مانعی برای حجامت وجود نداشته باشد، محدودیت سنی ندارد. البته با توجه به سن افراد، فاصله زمانی بین حجامت کردن، مهم است. مثلا توصیه شده است فاصله حجامت افراد ۴۰ ساله، حداقل ۴۰ روز باشد.
حجامت برای چه افرادی ممنوع است؟
حجامت کردن برای افرادی که داری کمخونی شدید هستند، ممنوع است. همچنین، بیمارانی که دچار اختلال انعقاد خون هستند و داروهای ضدانعقاد خون مصرف میکنند هم نباید حجامت کنند. افراد بسیار لاغر و یا افرادی که دارای بیماریهای خاص دیگر هستند هم باید حتما تحت نظر پزشک، این کار را انجام دهند.
در سال چند بار میتوان حجامت کرد؟
به طور کلی، نمیتوان تعداد دفعات مشخصی برای حجامت کردن تعیین کرد. افراد سالم، جهت پیشگیری و حفظ الصحه و سلامتی بدن، دو بار در سال میتوانند حجامت کنند. در حجامتهای درمانی، موارد خاص و بیماریهای مختلف، تعداد حجامت و محل آن، با نظر پزشک متخصص صورت میگیرد.
فرق خون دادن با حجامت چیست؟
به طور کلی، هدف از انجام حجامت و اهدای خون، متفاوت است. حجامت به قصد پیشگیری و درمان بیماریهای خود فرد صورت می گیرد، در حالی که در اهدای خون، هدف، رساندن خون اهدا شده به افراد دیگر است. به همین دلیل و با توجه به نیاز بیماران، اهدای خون، امری خدا‌پسندانه است. خونی که از طریق اهدا دریافت میشود، ذخیره شده و در دسترس بیماران نیازمند خون قرار میگیرد. این در حالی است که در حجامت، خونی که سرشار از اخلاط مزاحم و مضر است، خارج میشود. واضح است که چنین خونی، دیگر قابل استفاده نبوده و باید دور ریخته شود.به علاوه، حجامت، در جریان خون تغییراتی ایجاد می‌کند. این کار، فرایندهایی را در بدن تحریک کرده و تأثیراتی مثبتی بر بدن انسان دارد.ضمناً مدل خون‌گیری هم در حجامت و اهدای خون متفاوت است. در حجامت، خون گیری سطحی است، در حالی که در روش اهدای خون، خون‌گیری از درون رگ و به صورت عمقی‌تر انجام میشود. حجم خون خارج شده در حجامت حداکثر ۸۰ سی سی است، اما در اهدای خون حدود ۵۰۰ سی سی خون از بدن خارج میشود.
چه افرادی نباید عمل حجامت را انجام دهند؟
معمولا افراد داری کمخونی شدید، بیماران خاص و افراد خیلی لاغر و همچنین افرادی که دارای غلبه سودا و یا بلغم شدید هستند، نباید خودسرانه حجامت انجام دهند. البته در مواقع ضروری، انجام این کار، تحتنظر یک پزشک متخصص، مانعی ندارد.
سخن آخر
امیدواریم اطلاعات این مقاله برای شما مفید بوده باشد. فراموش نکنید که حجامت، تنها بخشی از روند درمان شما است و اصلاح تغذیه و رژیم غذایی در روند درمان تاثیر بسزایی دارد. چنانچه مطلب یا مشاوره ای در این زمینه داشتید از طریق واتساپ با ما در ارتباط باشید
